45.000-12.000 il əvvəl yaradılmış Üst Paleolit dövrünə aid mağara rəsmlərinin mənaları və funksiyaları hələ də müzakirə edilməkdədir.Avropa, Afrika və Avstraliyadakı mağaraların divarlarında heyranedici tarixdən əvvəlki rəsmlər aşkar edilmişdir, lakin bu qədim şah əsərlərinin mənası və funksiyaları hələ də şiddətli müzakirə mövzusu olaraq qalır.
Bu yaxınlarda tədqiqatçılar qrupu təklif etdi ki, mağara sənətinin ən ikonik nümunələrindən bəziləri əslində dünyanın ən qədim yazı sistemi ilə qeyd olunan Ay təqvimləridir; Lakin yeni bir araşdırma bu əlamətdar iddialara meydan oxuyur. 2023-cü ilin yanvarında təklif edilən fərziyyə, əksəriyyəti 45.000 ilə 12.000 il əvvəl yaradılmış Üst Paleolit dövrünə aid Avropa qaya sənətinə yönəlib. Bu dizaynların adətən nöqtələr və ya şaquli xətlər kimi mücərrəd işarələri olan heyvanları müşayiət etdiyini qeyd edən ilk tədqiqat qrupu bu simvolların ay təqvimində gün və ya ayları təmsil etməsini təklif etdi.Tədqiqatçılar bu iddianı dəstəkləmək üçün durğu işarələrinin ümumi sayının heç vaxt bir ildə qəməri ayların sayı olan 13-ü keçmədiyinə diqqət çəkiblər. Buna görə də, onlar təklif etdilər ki, bu ardıcıllıqlar müəyyən yırtıcı növlərin illik dövrlərini göstərir və 'Y' forması müəyyən bir heyvanın adətən doğum etdiyi aya aiddir. Bununla belə, yeni icmalın müəlliflərinin fikrincə, mağara sənətində ay təqviminin bütün konsepsiyasına xələl gətirən 13-ü aşan xətlərin və nöqtələrin ardıcıllığına dair nümunələr əslində azdır. Müəlliflər deyirlər ki, bu hallar bilərəkdən ilkin təhlildən çıxarılıb ki, bütün ideya pozmasın. Nəzəriyyəyə daha çox şübhə yaradan müəlliflər qeyd edirlər ki, bu rəsmlərdə göstərilən növlərin hamısı yazın birinci və ya ikinci ayında bala verir və qədim ovçu-yığıcıların təkcə ovçu-toplayıcılar üçün bədii və ya semantik sistem inkişaf etdirməyə ehtiyac qalmazdı. bunu izləyin. Tədqiqatçılar ritorik olaraq soruşurlar: “Paleolit insanlarına nə üçün qar əridikdən bir və ya iki ay sonra bütün böyük ot yeyən heyvanların dünyaya gəlməsi faktını qeyd etmək və ya proqnozlaşdırmaq üçün təqvim lazımdır?” Nəzəriyyədəki bu əhəmiyyətli boşluqları vurğulayan tədqiqatçılar əvvəlki araşdırmanın nəticəsi ilə qəti şəkildə mübahisə edirlər, yəni bir çox qədim rəsmlərdə tapılan “Y” simvolu məlum olan ən qədim yazılı söz kimi xidmət edir. Konkret olaraq, fərziyyənin tərəfdarları bu simvolun adı təmsil etdiyini və “doğuş” mənasını daşıdığını bildirdilər. Uzun arqumentlər siyahısını tərtib edən müəlliflər belə qənaətə gəlirlər ki, bu tarixdən əvvəlki sənət əsərlərinin ay təqvimlərini və ya arxaik yazı sistemlərini sənədləşdirdiyini göstərən heç bir tutarlı dəlil yoxdur. Daha yeni qaya sənətinin etnoqrafik tədqiqatlarında alternativ imkanlar axtaran tədqiqatçılar nöqtələr kimi mücərrəd simvolların “arılar, toxumlar, ulduzlar, yağış damcıları, daxmalar, yanğınlar, yara izləri və ya qan” kimi elementləri daha çox təmsil etdiyini təklif edirlər.
Mənbə: Arkeofili
Tərcümə etdi: Fatimə Şükürova
