Son illərdə fiziki alış-veriş onlayn alış-verişlə əvəzlənib. E-ticarət saytlarına maraq onların daha çox çeşidi və asan girişi səbəbindən artıb. Yaxşı, keçmişdə onlayn alış-veriş etmək mümkün idimi?
Hazırda alış-veriş etməyin ən qısa və asan yolu e-ticarət saytları vasitəsilə onlayn alış-veriş etməkdir. Texnoloji cihazlardan tutmuş əsas qida və qəlyanaltılara qədər ağlınıza gələn hər məhsulu e-ticarət saytlarından almaq mümkündür. Hər şeyin baha olduğu bu dövrdə onlayn alış-veriş saytlarından alış-veriş etmək məhsulları daha ucuz qiymətə almağın ən asan yollarından biridir. Pandemiyanın həyatımıza daxil olması ilə onlayn alış-veriş mədəniyyəti daha çox əhəmiyyət kəsb etdi və bir çox e-ticarət saytları bu vəziyyətdən faydalandı. Onlayn alış-veriş və e-ticarət saytları olmadığı halda insanlar necə onlayn alış-veriş edirdilər? İndi isə onlayn alış-verişin tarixinə nəzər salaq.
Çoxmillətli e-ticarət şirkəti Shopify tərəfindən aparılan araşdırmaya görə, tarixdə ilk onlayn alış-veriş 1972-ci ildə Stenford Universiteti və MIT tələbələri arasında internetin qabaqcıl ARPANET vasitəsilə edilib. Tələbələr ARPANET üzərindən narkotik satışı həyata keçirdilər, lakin bu alış onlayn ödəniş kimi həyata keçirilmədi. Görülən tədbir artıq qanunsuz idi və bu hərəkət görüş yerini müəyyən etmək üçün edilib. Bəzi mənbələr bu alışı ilk onlayn alış kimi yazsa da, bu alış e-ticarətin bütün tələblərinə cavab vermədi.
Shopify şirkətinin apardığı başqa bir araşdırmaya görə, ilk onlayn alış-veriş İngiltərədə yaşayan 72 yaşlı Ceyn Snoubola məxsus olub. Bir gün Snoubol evdə oturarkən televizor pultu ilə evinin yaxınlığındakı supermarketdən bir neçə məhsul aldı. Pultdakı Videotex texnologiyası sayəsində alacağı məhsullar bazarın televiziya ekranında görünərək qısa müddətdə qablaşdırılaraq qapısına çatdırılırdı. Təbii ki, burada edilən ödəniş onlayn olmadığı üçün tam olaraq onlayn alış-veriş deyildi.
Onlayn alış-verişin bütün tələblərini yerinə yetirən ilk alış-veriş 1994-cü ildə baş verdi. 21 yaşlı Den Kohn adlı gənc Stinqin "On çağırışçı nağılı" albomunu qurduğu NetMarket adlı internet saytı sayəsində Filadelfiyadakı dostuna satıb. Dostu bu alış-verişi NetMarket internet saytı vasitəsilə kredit kartı ilə etdi və beləliklə, ilk real onlayn alış-veriş edərək adını tarixə yazdı.
Keçmiş hekayələrə nəzər saldığımız zaman insanların internet texnologiyasına böyük maraq göstərdiyi aydın görünürdü. Əgər 70-ci illərdə dünyaya təsir edən belə bir pandemiya baş versəydi və insanların evdən çıxmasına qadağa qoyulsaydı, bunlara əlavə olaraq hansı onlayn alış-veriş təşəbbüslərinin olacağını düşünməyə bilməzsən.
Mənbə: kampusdenevar
Tərcümə etdi: Sevil Azər
