Klaster baş ağrısı gərginlik və miqren baş ağrısından sonra ən çox görülən birincili baş ağrısıdır. Hər yaşda görülsə də, daha çox 20-40 yaş arasında olan insanlarda olur. Uşaqlarda və yaşlılarda çox nadir, ancaq kişilərdə və siqaret çəkənlərdə daha çox rast gəlinir.
Orbital, supraorbital, müvəqqəti birtərəfli ağrı 15-180 dəqiqə davam edir və hər gün bir dəfə və gündə 8 dəfəyə qədər meydana gələ bilir. Naməlum səbəblərdən bu tip baş ağrısı kişilərdə qadınlara nisbətən 3-4 dəfə daha çox görülür. Xəstələrin əksəriyyəti hücum zamanı narahat və ya həyəcanlı olurlar.
Hücumlar baş ağrısı ilə eyni tərəfdə aşağıdakılardan biri və ya daha çoxu ilə müşayiət edilə bilər:
Qismən Horner sindromu (miosis, ptoz);
Burun tutulması və ya axıdılması;
Gözyaşardıcı (nazolakrimal kanalın tıxanması səbəbindən);
Konjunktival qan tədarükü;
Üzü əhatə edən ödem və göz qapağı (çox nadir).
Sistemik simptomlar:
Bradikardiya;
Hipertoniya;
Mədə ifrazı istehsalında artım.
Hücumlar həftələr və ya aylarla davam edən ardıcıllıqlar (klaster dövrləri) şəklində baş verir, ümumiyyətlə aylar və ya illərlə davam edən bərpa dövrləri ilə ayrılır. Bununla birlikdə, xəstələrin təxminən 10-15%-i yaxşılaşmadan xroniki simptomlara sahib olurlar və bu vəziyyətə “xroniki klaster” deyilir. Klaster dövrü və xroniki tipdə hücumlar mütəmadi olaraq baş verir və spirt, histamin və ya nitroqliserin ilə stimullaşdırıla bilər.
Patofiziologiya:
Klaster baş ağrısı trigeminal sinirin nosiseptiv oftalmik nahiyələri vasitəsilə də aparılır. CGRP, insana məlum olan ən güclü vazodilatatorlardan biridir və sərbəst buraxılması neyrogen iltihabını yaradar və həmin zaman dural qan damarları genişlənir. Klauster baş ağrısında trigeminovaskulyar sistemin aktivləşdirildiyi xəstələrin klauster hücumu zamanı CGRP səviyyələrinin xarici boyun damarlarında artdığı göstərilir.
Parotempatik, simpatik və trigeminal liflər bu səviyyədə bir araya gəldiyindən karotid kavernöz hissə ən uyğun lokalizasiyadır. Profilaktik müalicədə güclü bir antiinflamatuar terapiya olan steroidə çox sürətli və yaxşı bir reaksiya iltihabın klauster baş ağrısı əsasında olduğunu göstərir, lakin bu sahədə heç bir dəlil yoxdur.
SUNCT Sindromu :
1978-ci ildə Sjaastad tərəfindən təsvir edilən bu cədvəl nadir görülən baş ağrılarından biridir. Ağrıların trigeminohypothalamic yolunun patofizyolojisinde rol oynadığı iddia edildi. Digər ağrılardan fərqli olaraq, bu hal inkişaf etmiş yaşlarda baş verir, ortalama görülmə yaşı 50-dir. Qadınlara nisbətən kişilərdə daha çox görülür. Ağrının təbiəti intensivdir, yanır, kəskinləşir, elektrik cərəyanı vurur və 1-600 saniyə davam edən paroksismalarda olur.
Mənbə: cnnturk.com
Tərcümə etdi: Aytac Musayeva
