Bir şeydən qorxmağın nə olduğunu bilirsiniz, istər tufandan, istər diş həkiminə getməkdən, istərsə də sizin üçün əziz olan birini itirməkdən. Qorxu bədənimizi diqqətli olmağa xəbərdar edən normal reaksiyadır.
Qorxu və narahatlıq həyatımızda məskən saldıqda problemə çevrilir. Mətbəx kranında tıxanıqlıq varsa, buna məhəl qoymursunuz? Əlbəttə, yox. Bir santexnik çağırırsınız və ya özünüz düzəltməyə çalışırsınız. Qorxu fiziki və zehni sabitliyinizə zərər vurduqda və özünüzün daha çox qorxu yarada biləcək şeylərdən qaçdığınızı gördükdə, buna məhəl qoymayın. Narahatlıq sizi qorxudan və xəstə edən bir şeyə çevrildikdə, onu görməzdən gəlməyə çalışmayın.
Qorxu və narahatlığı aradan qaldırmağı öyrənin.
Aşağıdakı 6 addım həyatınızdakı qorxu və narahatlıqdan xilas olmaq üçün çıxış yolunuz ola bilər.
Addım 1: Qorxunuz haqqında daha çox məlumat əldə edin
Bu ilk addım ən çətini ola bilər, lakin bu da tamamilə zəruridir. Şüuraltınızın tozlu bölgələrində gizli qalan qorxunun öhdəsindən gələ bilməzsiniz. Bununla üzləşməlisən. Üzünüzü bir insana çevirəndə o insanı görür və onun necə göründüyünü və necə davrandığını öyrənirsiniz. Qorxunuza tərəf döndüyünüz zaman (ondan uzaqlaşmaq əvəzinə) qorxunuz haqqında əvvəllər bilmədiyiniz şeyləri görürsünüz. Bu şüur sizə bunun öhdəsindən gəlməyə kömək edir.
Qorxu və narahatlığınızla üz-üzə qalmağınıza kömək etmək üçün iki və ya üç həftə ərzində gündəlik tutmağa çalışın. Gördüyünüz nümunələri qeyd edin. Qapı zəngini eşidəndə əlləriniz tərləyir və mədəniz sıxılır? Səhər və ya axşam daha çox narahatlıq əlamətləri yaşayırsınız? Qorxularınız yarananda nə etməyə meyl edirsiniz? Əhəmiyyətli görünən hər şeyi qeyd edin. Qorxu nümunələrinizi və simptomlarınızı yazıya köçürmək onları aydınlaşdırmağa kömək edə bilər. Onlar artıq o qədər də böyük və aşılmaz deyillər.
Ən əsası, qorxunuz haqqında hər şeyi öyrənmək sizə ona necə qarşı çıxacağınız barədə fikir verir.
Addım 2: Təsəvvürünüzü müsbət həllər üçün istifadə edin
Təsəvvür çox gözəldir. Bu sizə güc, yaradıcılıq, düşünmək bacarığı verir. Təəssüf ki, aktiv təxəyyül mənfi şeylər haqqında düşünməyə səbəb olduqda zərərli bir vasitə ola bilər. Təsəvvürünüz qorxularınızı artıra bilər və vəziyyətinizi olduğundan daha pis edə bilər.
Təsəvvürünüzün sizi qorxunun qaranlıq dəhlizlərinə aparmasına icazə vermək əvəzinə, qorxunun öhdəsindən gəlmək üçün qəsdən istifadə edin.
Bunu necə edirsən? Rahat olduğunuz və narahat olmadığınız zaman sakit bir anı seçin. Gözlərinizi yumun və özünüzü adətən qorxuya səbəb olan bir vəziyyətdə təsəvvür edin. Məsələn, izdihamlı bir binada itməkdən qorxursunuzsa, özünüzü sıx bir hava limanında təsəvvür edin. İndi vəziyyəti sülh yolu ilə idarə etdiyinizi təsəvvür edin. Sizə kömək edəcək məlumat masası və ya işarə axtarırsınız. Özünüzü düzgün dayanacağa çatdığınızı, avtomobilinizin qapısının kilidini açdığınızı və heç bir pis hadisə olmadan evə təhlükəsiz sürdüyünüzü təsəvvür edirsiniz.
Təsəvvür etdiyiniz ssenarinizdə yaşadığınız rahatlıq faktiki sınaqdan daha rahat yol ilə keçməyinizə kömək edə bilər.
Addım 3: Beyninizi həmişəkindən fərqli istifadə edin
Qorxu və narahatlığınız beyninizin müəyyən hissəsindən yaranır və onlar emosiyaların rasional düşüncəyə qalib gəlməsinə imkan verir. Qorxu əlamətlərinizin ortaya çıxdığını hiss etdiyiniz zaman beyninizin fərqli bir hissəsindən istifadə etməyə çalışın. Məsələn, rəqəmlər haqqında düşünün. Klinikadakı tibb bacısı xəstədən ağrısını 1-10 bal arasında qiymətləndirməsini xahiş edə bilər. Narahatlığınız üçün bu üsuldan istifadə edin. 1 mükəmməl sakit və 10 ən pis əlamətiniz olduqda nə qədər narahatsınız? Dayan və təhlil et. Qorxunuzu 7 ilə qiymətləndirirsiniz? Çox yaxşı. Siz bunu 4 və ya 3-ə endirmək üzərində işləyə bilərsiniz. Qorxu reytinqinizi azaltmaq üçün növbəti addımdan istifadə etməyə çalışın.
Addım 4: Nəfəs almağa diqqət yetirin
Nəfəs almaq düşündüyünüzdən daha vacibdir. Adətən narahatlıq qısa nəfəslərlə başlayır. Qısa nəfəslər bədəninizdə tez bir zamanda narahatlığa çevrilən bir sıra mənfi reaksiyalara səbəb olur. Bu sürətli narahatlıq hislərini aradan qaldırmağın açarı nəfəsinizi idarə etməkdir.
Xoşbəxtlikdən dərin nəfəs almaq çətin deyil. Qorxduğunuzu başa düşdükdən sonra dayanın və nəfəs almağa diqqət edin. Bir dəfə nəfəs alın və sonra yavaş-yavaş buraxın. Nəfəsinizin aldığınızdan daha çox olduğundan əmin olun. Bu sadəcə hansısa psixoloji hiylə deyil, dərin nəfəs bədəninizi fiziki olaraq özünü sakitləşdirməyə məcbur edir.
Addım 5: Düşünün
Addım 1-də öyrəndiyiniz kimi, məlumatlılıq qorxu və narahatlığınızı aradan qaldırmağa kömək edir.
Daha az şiddətli qorxu və narahatlıq dövrlərində düşünün. Qorxu əlamətlərinizin yarandığını tanıdığınız zaman oturun və sizdə nə baş verdiyini düşünün. Bu, elmi jurnalı oxumaq kimidir. Simptomlar göründükcə müşahidə edin. Bununla bağlı heç nə etməyin. Sadəcə oturun və an davam etdikcə özünüzü izləyin. Passiv olmaq özünüzü dərk etmənizi artırır və qorxu hiss etdiyiniz zaman etdiyiniz tipik işləri görməyinizə mane olur. Bu sizi çətin vəziyyətdən çıxarmağa kömək edir.
Addım 6: Təbiəti terapevtiniz kimi istifadə edin
Bir terapevtlə danışmaq qorxu və narahatlığınızla işləmək üçün əla bir yoldur. Bununla belə, siz həmişə terapevtinizin ofisində ola bilməzsiniz. Bunun əvəzinə çöldə gəzintiyə çıxmağa çalışın. Parklarda, həyətyanı sahələrdə və ya yaşıl bir ağacın, bitkinin böyüdüyü hər yerdə tapılan təbii gözəllik qorxu və narahatlıq əlamətlərini azaltmağa kömək edir. Təbiət insanları sakitləşdirir, stress səviyyələrini azaldır və əhval-ruhiyyəni narahatlıqdan rahatlığa dəyişir. Üstəlik, açıq havada gəzinti və ya qaçış kimi fiziki fəaliyyət bizdən beynimizdən fərqli istifadə etməyi tələb edir ki, bu da irrasional qorxulu düşüncələrdən qorxunun öhdəsindən gəlməyə kömək edə biləcək daha aydın düşüncəyə keçidə səbəb ola bilər.
Mənbə: reallifecounseling.us
Tərcümə etdi: Ləman Xəqani
