Bu gün:

Frank Lloyd Wright kimdir?


Wright 8 iyun 1867-ci ildə Viskonsin ştatının Richland mərkəzində anadan olub. Frank Lloyd Wright, özünəməxsus üslubu ilə Amerika memarlığının ən böyük qüvvələrdən biri olmasına kömək edən bir memar və yazıçı idi.

Anası Anna Lloyd Cons müəllim, atası Uilyam Keri Wright isə vaiz və musiqiçi idi. Wrightın ailəsi tez-tez  köçürdü, Wright 12 yaşında Viskonsin ştatında yerləşmədən əvvəl Rhode Island, Massachusetts və Ayova Ştatlarında yaşadı. 1885-ci ildə, Wrightın Madisonda orta məktəbi bitirdiyi il, valideynləri boşandı və atası haqqında başqa heç kimin məlumatı olmadı. Elə həmin il Wright mülki mühəndislik təhsili almaq üçün Madisondakı Viskonsin Universitetinə daxil oldu. Təhsil haqqını ödəmək və ailəsini dolandırmaq üçün mühəndislik dekanında çalışdı və məşhur memar Joseph Silsby-yə Birlik şapelinin inşasında kömək etdi. Təcrübə Wrightın memar olmaq istədiyini anlamasına kömək etdi və 1887-ci ildə Silsby-də işləmək üçün Çikaqoda məktəbi tərk etdi. Bir il sonra Wright  Çikaqonun Adler&Sullivan memarlıq firmasında şagird oldu və birbaşa “göydələnlərin atası”kimi tanınan böyük Amerika memarı Louis Sullivan üçün işləməyə başladı. 1889-cu ildə, Louis Sullivan üçün işə başladıqdan bir il sonra, 22 yaşlı Wright 19 yaşlı Katherine Tobin ilə evləndi və uşaqları oldu.

İndi Frank Lloyd Wrightın  evi və studiyası kimi tanınan Çikaqodakı Oak parkın ətrafındakı evləri onun ilk memarlıq şah əsəri hesab olunur.

Elə həmin il River Forestdəki Uinslounun evini üfüqi vurğu və geniş açıq interyerlərlə dizayn etdi, - bu Wrightın  inqilabi üslubunun ilk nümunəsi idi.

Növbəti bir neçə il ərzində Wright “Prairie school”memarlığının görkəmli nümunələri kimi tanınan bir sıra yaşayış və ictimai binalar dizayn etdi. Bunlar boyasız  ağacdan istifadə edərək təbii gözəlliyi vurğulayan alçaq çatılı damları və hündür kanat pəncərələri olan bir mərtəbəli evlər idi. Wrightın ən məşhur “Prairie school” binalarına Robinin Çikaqodakı evi və  parkdakı Birlik məbədi daxildir. Bu cür əsərlər Wrightı məşhur etdi.Avropada əsərləri yüksək qiymətləndirilən Wright heç kim tanımırdı və ABŞ-da heç kim onu tanımırdı.

1909-cu ildə, 20 illik evliliyindən sonra Wright birdən arvadını, uşaqlarını tərk etdi və müştərinin arvadı Mama Bortvik Chaney adlı bir qadınla Almaniyaya köçdü. Tanınmış naşir Ernst Vasmouth ilə işləyən Wright, Almaniyada yaşayan ən yaxşı memarlardan biri kimi beynəlxalq nüfuzunu daha da artıran əsərlərinin iki portfelini ləğv etdi. 1913-cü ildə Wright və Chaney ABŞ-a qayıtdılar və Wright onlar üçün Viskonsin ştatının Spring Green şəhərində bir ev dizayn etdi. “Parlayan qaş” mənasını verən əsər həyatının ən məşhur əsərlərindən biri idi. Ancaq 1914-cü ildə balanssız bir qulluqçunun evi yandırması və Chaney və daha altı nəfəri öldürməsi ilə faciə baş verdi. Wright sevgilisini və evini itirməsindən kədərlənsə də, dərhal onu bərpa etməyə başladı. 1915-ci ildə Yapon İmperatoru Wright-a Tokioda bir imperator oteli dizayn etməyi tapşırdı. Növbəti yeddi ili Wrightın “zəlzələyə davamlı”olduğunu iddia etdiyi gözəl və inqilabi bir binanın layihəsi üzərində keçirdi. Tamamlandıqdan cəmi bir il sonra, 1923-cü ildə Kantoda baş verən böyük zəlzələ şəhəri viran qoydu və memarın iddialarını yoxladı. Wrightın imperator oteli zəlzələdən sonra sağ qalan yeganə böyük şəhər binası oldu.

ABŞ-a qayıdaraq 1923-cü ildə Miriam Noel adlı bir heykəltəraş ilə evləndi; 1927-ci ildə boşanmadan əvvəl dörd il birlikdə qaldılar. 1925-ci ildə elektrik probleminin yaratdığı başqa bir yanğın Taliesini məhv etdi və onu bərpa etməyə məcbur etdi. 1928-ci ildə Wright məşhur babası Markonun şərəfinə Olga Lazoviç Milanova adlı üçüncü həyat yoldaşı Olga (Olgivanna) İvanovna Lazoviç ilə evləndi.

Wright 1935-ci ildə məşhur Kaufmann ailəsinin evi olan Falling Water  Pittsburqda görünəndə peşəyə dramatik qayıdışını elan etdi. Təəccüblü dərəcədə orijinal və gözəl Falling WaterOteli, Pensilvaniyanın cənub-qərbindəki kənd yerlərində bir şəlalənin üstündə tikilmiş bir çox konsol eyvanı və terraslara malikdir. Wrightın ən məşhur əsərlərindən biri milli bir cazibə olaraq qalır və indiyə qədər tikilmiş ən gözəl evlərdən biri hesab olunur.

Mənbə: archi101

Tərcümə etdi: Aysu Əsədova 

Paylaş
Şərh əlavə et