NASA-nın InSight kosmik gəmisi tərəfindən Marsda toplanan seysmik məlumatlar ilə ABŞ-ın Merilend Universiteti də daxil olmaqla, beynəlxalq qurumların tədqiqatçıları ilk dəfə Marsın nüvəsində təkanlar aşkar etdilər və bu seysmik dalğalar Qırmızı Planet nüvəsinin nə olduğuna dair sübutlar ortaya qoydu.
Seysmik dalğalar tərəfindən aşkar edilən və ipuçları təqdim edən bu kəşf Marsın necə əmələ gəldiyi və onun Yerlə geoloji fərqləri haqqında yeni fikirlər təqdim edir. Merilend Universitetinin geoloqu Vedran Lekiç deyib: "Yüz ildən çox vaxt keçdikdən sonra biz seysmik dalğalar haqqında biliklərimizi Marsa tətbiq edirik. InSight ilə biz nəhayət Marsın mərkəzində nə olduğunu və Marsı bu qədər oxşar edən, lakin nəyin olduğunu kəşf edirik. Yerdən fərqlidir." ifadələrdən istifadə etmişdir.
Qırmızı planetin dərinlikləri NASA-nın InSight aləti ilə dörd il ərzində izlənilib. Əldə edilən seysmik məlumatlara görə, Marsın mərkəzi təəccüblü dərəcədə yüksək miqdarda kükürd və oksigen olan maye dəmir ərintisindən ibarətdir.
Yerin nüvəsiylə eyni eyni üsulla tədqiq edildi.
Alimlər ilk dəfə Yerin nüvəsini 1906-cı ildə kəşf ediblər. Zəlzələlərdən yaranan seysmik dalğalar nüvədən keçirdi. Bu yolla onlar yayılan dalğaların yerə necə təsir etdiyini müşahidə edərək nüvə haqqında təsəvvür əldə edə bildilər.
Bunu 1936-cı ildə böyük kəşf izlədi. Bu tarixdə xarici nüvədən müstəqil möhkəm bir daxili nüvənin olduğu başa düşüldü.
Mars sizin düşündüyünüz kimi quru deyil
InSight Marsın daxili hissələrini izlədiyi nisbətən qısa müddət ərzində yüzlərlə Mars zəlzələsini aşkar edərək bizə Marsın daxili hissəsi haqqında ətraflı məlumat verib. Bu, alimlərə ilk dəfə olaraq Marsın daxili hissəsinin ətraflı xəritəsini çəkməyə və planetin daxili fəaliyyəti haqqında daha çox məlumat əldə etməyə imkan verdi.
Nüvə maye tərkiblidir.
Marsın nüvəsi mayedən ibarətdir. Maraqlı məqam budur: Maye xarici nüvədən, bərk daxili nüvədən və daha da sıx olan daxili nüvədən ibarət olan Yer nüvəsindən fərqli olaraq, Marsın nüvəsi hər yerdə yumşaq maye kimi görünür. Marsın daxili nüvəsində işıq elementlərinin çox yüksək faizi var. Nüvənin çəkisinin təxminən beşdə biri əsasən kükürddən, daha az miqdarda oksigen, karbon və hidrogen elementlərindən ibarətdir.
Bu o deməkdir ki, Marsın nüvəsi Yerin nüvəsindən daha az sıx və sıxıla bilir və bu, alimlərə iki planet arasındakı fərqləri daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər.
Bu Kəşf başqa planetlərdə həyat axtarışına işıq tuta bilər
Bu bilik bizə Günəş sistemindən kənarda həyat axtarmaq qabiliyyətimizi təkmilləşdirməyə kömək edə bilər. Mars və Yer bir çox cəhətdən oxşardır; Onların necə və nə üçün fərqləndiyini anlamaq elm adamlarına hansı yadplanetli aləmlərin həyatın daha çox yerləşdiyini müəyyən etməyə kömək edə bilər. O, həmçinin bizə planetlərin zamanla, hətta eyni ulduzun ətrafındakı oxşar materiallardan da əmələ gəlməsi, böyüməsi və dəyişməsi haqqında daha çox şey öyrədə bilər.
Bristol Universitetinin planetşünas alimi Jessica Irving deyir: "Bu, mineral fiziklərin yeni nəticələri və planetlərin interyerlərinin zamanla necə dəyişdiyini simulyasiya edən komanda üzvlərinin fikirləri ilə Yerdə hazırlanmış ən son seysmoloji üsulları əhatə edən böyük bir səy idi. Ancaq iş öz bəhrəsini verdi və biz indi Marsın nüvəsində baş verənlər haqqında daha çox şey bilirik."
Mənbə: Science Alert
Tərcümə: Amin Həsənli
