Zenit Sankt-Peterburqdan olan Rusiya futbol klubudur. 1925-ci ildə (və ya bəzi rus mənbələrinə görə 1914-cü ildə) əsası qoyulan klub Rusiya Premyer Liqasında çıxış edir və hazırda "Qazprom"-un sponsorluğu sayəsində ölkənin ən zəngin klubudur. “Zenit” Rusiya Premyer Liqasının 2007-ci il çempionu və 2008-ci ildə UEFA Kubokunun sahibidir.
Zenitdən əvvəl
"Zenit" klubunun hekayəsi Sankt-Peterburq - Petroqrad - Leninqrad, Rusiyanın keşməkeşli siyasi tarixi ilə sıx bağlıdır.
1897-ci ildə Rusiyada ilk futbol matçı Sankt-Peterburqda Vasilyevski Ostrovda keçirilib, İngiltərənin yerli "Ostrov" komandası ilə Rusiyanın "Petroqrad" komandası arasında qeyri-rəsmi oyun keçirilib və İngiltərə komandası 6:0 hesabı ilə qalib gəlib. Həmin yerlilərin oyunçuları komandalar həvəskar idi və bir-birləri ilə sərbəst əlaqə saxlayırdılar. Eyni zamanda Sankt-Peterburqda əsasən iri sənaye şirkətləri ətrafında bir neçə formal futbol klubu yaradıldı. Bununla belə, oyunçuların üzvlüyü qeyri-rəsmi və çox sərbəst idi, bəzən eyni oyunçuların eyni mövsüm ərzində bir neçə fərqli komandada oynamasına imkan verirdi.
Zenitin yaranması
İlkin Zenit komandası 1917-ci il inqilabından sonra sovet dövründə bir çox ad və sahiblərini dəyişmiş bir neçə futbol komandasından yaranmışdı. Güclü siyasi qüvvələr ayrı-ayrı oyunçuların karyeralarını, eləcə də bütün komandanın taleyini manipulyasiya etmişdilər. Klubun adı bir neçə dəfə dəyişdirilib və onun sahibləri və rəhbərləri uzun onilliklər ərzində siyasi təzyiq altında olublar.
Zenit Sankt-Peterburqun mənşəyi 20-ci əsrin əvvəllərinə, Sankt-Peterburqda yerli olaraq oynayan bir neçə sələfi komandaya gedib çıxır. "Zenit"in ən qədim sənədləşdirilmiş sələfi 1914-cü ildə qurulmuş "Murzinka" komandası idi və 1914-cü ildən 1924-cü ilə qədər, komanda "Bolşevik" ("Obuxovski" sənayesinin yeni adı) adlandırılana qədər eyni "Obuxovski" stadionunda oynadı. Komanda və stadion I Dünya Müharibəsinin dramından, 1917-ci il bolşevik inqilabından və 1918-1922-ci illər Rusiya vətəndaş müharibəsindən sağ çıxdı.
1925-ci ildə Zenitin başqa bir sələfi komandası LMZ Leninqrad Metal Zavodunun işçilərindən yaradıldı, 1930-cu illərdə "Stalinets" adlandırıldı. Tarixçilər “Zenit”in sələflərinin hər iki komandasının 1939-cu ilin sonunda rəsmi birləşməyə qədər müstəqil oynadığını sənədləşdirmişdilər. “Stalinets” 1938-ci il SSRİ çempionatında iştirak edən “Zenit” adlı eyni komanda deyildi.
"Zenit" FK-nın hazırkı adı 1936-cı ildə Bolşevik Zenit idman cəmiyyətinin bir hissəsi olduğu üçün qeydiyyata alındı və "Stalinets"in birləşməsindən üç il əvvəl Zenit FK adlandırıldı. 1939-cu ildə, İosif Stalinin hakimiyyəti dövründə "Zenit" komandasına Stalinets Leninqrad ("Stalinist" kimi tərcümə olunur) adlı metallurgiya işçiləri komandasının üzvlərini qəbul etmək əmri verildi. O zaman Leninqrad Metal Zavodu (LMZ) hərbi sənayenin bir hissəsi oldu və onun idman komandaları, oyunçuları və menecerləri Zenit idman cəmiyyətinə köçürüldü. 1939-cu il mövsümü başa çatdıqdan sonra Stalinets ikinci divizionda çıxış edən "Zenit"ə birləşdirildi.
Zenit bu gün klubun böyük hissəsini satın alan və yeni oyunçuların alınmasına və 60.000-dən çox adam tutumlu yeni stadionun tikintisinə yüz milyon dollardan çox sərmayə qoyan Qazprom tərəfindən dəstəklənir. Zenit bu gün Rusiyanın ən güclü futbol klublarından biridir.
2005-ci ilin dekabrında Qazprom klubun nəzarət paketini ələ keçirdi. Bu barədə Sankt-Peterburq qubernatoru Valentina Matviyenko məlumat verib. Onun sözlərinə görə, "Qazprom" artıq yeni stadionun tikintisini təşkil edib və klubun avadanlıq və avadanlıqlarına və yeniyetmə futbol liqalarının inkişafına sərmayə qoymağı planlaşdırırdı.
2006-cı ildə "Zenit" UEFA Kubokunun 1/4 finalına yüksəlsə də, liqa mövsümünə orta səviyyədə başlaması yayda baş məşqçi Vlastimil Petrzelanın dəyişdirilməsinə səbəb oldu. 2006-cı ilin iyul ayından Zenit təcrübəli və hörmətli Dik Advokatın rəhbərliyi altındadır. Advocaat menecer köməkçisi, Hollandiya Milli Gənclər Komandasının keçmiş məşqçisi Kornelius Pot ilə birlikdə işləyir.
"Zenit"in doğma meydanı hazırda Sankt-Peterburqdakı Petrovski stadionundadır. 2007-ci ildə klubun Kirov stadionundakı keçmiş ev bazası söküldü və onun yerinə FC Zenit üçün yeni stadion tikildi.
Mənbə: homeenglish.ru
Tərcümə etdi: Ləman Əliyeva
