24Media.az-ın budəfəki müsahibi psixoloq Vüsalə Əmiraslanovadır. O, yuxu və yuxu intellekti haqqında danışıb.
Yuxu haqqında hansı fikirlər mövcuddur?
Yuxu haqqında müxtəlif təriflər və fikirlər mövcuddur, amma Ziqmund Freydə görə yuxuların təfsiri çox xüsusi və dərin bir mənaya sahibdir. Freyd yuxuların gündəlik həyatımızda gördüklərimiz, düşündüklərimiz və qorxularımızın əks-sədası olduğunu irəli sürmüşdür. Onun nəzəriyyəsinə görə, yuxularımızda gördüyümüz simvollar, əşyalar və hadisələr, əslində şüuraltı zehni vəziyyətlərimizin və arzu və qorxularımızın təcəssümüdür. Freyd bu simvolları düzgün təfsir etmənin və yuxuları şüurlu şəkildə analiz etmənin çox vacib olduğunu vurğulamışdır.
Yuxular insanların daxili dünyasına təsir edirmi?
Freydin nəzəriyyəsinə görə, yuxunun təfsiri asan bir iş deyil. Çünki yuxularda simvollar çox məhdud və qeyri-müəyyəndir. Bu simvolların təfsiri isə yalnız şəxsi təcrübə, bilik və yuxu intellekti ilə mümkün olur. Yuxu intellekti isə hər kəsdə inkişaf etməmiş ola bilər. Yuxu intellekti, yuxuda gördüyümüz simvolların həyatımızdakı real rolunu və məzmununu düzgün şəkildə anlamağı təmin edir. Məsələn, yuxuda bir evin görünməsi müxtəlif mənalar daşıya bilər; o, həm bir insanın daxili aləmini, həm də onun həyatında mühüm bir yer tutan münasibətləri göstərə bilər.
Ziqmund Freyd yuxuların yalnız sadə təsadüflər və ya əyləncə vasitələri olmadığını, əksinə, insanın şüursuz düşüncə və emosiyalarını başa düşməyə kömək edən vacib bir işarə olduğunu iddia edir. Freyd yuxunun analizi ilə psixoanaliz müalicəsinin birləşdirilməsini təklif etmişdir. Yuxuların təfsiri insanın daxili dünyasını daha yaxşı anlamağa kömək edir və bu da psixoanalizlərin effektivliyini artırır.
Yuxunun intellektə təsiri varmı?
Yuxunun intellektə təsiri məsələsi də çox mühüm bir mövzudur. Yuxu, beyin funksiyalarının bərpa olunması və informasiya işlənməsi üçün əhəmiyyətli bir prosesdir. Gecə yuxusu, intellektual fəaliyyətin düzgün işləməsi üçün vacibdir, çünki yuxu zamanı beyin öyrənilən məlumatları emal edir və yaddaşı gücləndirir. Bununla yanaşı, günorta yuxusunun da intellektə müsbət təsir etdiyi bildirilir. Araşdırmalar göstərir ki, günorta yuxusu beyin fəaliyyətini artırır və insanın yaradıcılığını dəstəkləyir. Xüsusilə yeddi yaşına qədər olan uşaqların günorta yuxusu onların intellektual inkişafı üçün çox vacibdir. Bu dövrdə uşaqların beyin inkişafı sürətlidir və günorta yuxusu onların yeni məlumatları işləyib yaddaşlarında möhkəmləndirmələrinə kömək edir.
Yuxu intellektinin inkişaf etməsi üçün, insanın psixologiya və psixoanaliz sahələrinə maraq göstərməsi faydalıdır. Yuxuların simvollarını, onların mənalarını və psixoanalizlərin incəliklərini anlamaq yuxu intellektini inkişaf etdirə bilər. Hətta psixologiya ilə məşğul olmayan bir insan belə, bu mövzulara diqqət ayırmaqla, yuxu təhlilində daha yetkin ola bilər. Yuxu intellektini artıran digər amillərdən biri də, düzgün yuxu rejimi və sağlam həyat tərzidir. Yuxusuzluq, beynin funksiyalarını zəiflədir və bununla da yuxu intellektinə ziyan vurur.
Çinarə Tarverdiyeva
