Futbol ölkəsi olan Braziliya futbolu damarlarında yaşayan xalqdan ibarətdir. Braziliyanın mədəniyyətinə futbol qədər sənət də daxildir. İncəsənətin geniş spektrinə malik Braziliya deyildikdə ilk ağlımıza gələn şübhəsiz ki, Xilaskar İsa heykəli olur.
Ölkənin cənub-şərqindəki Korkovado adasında yerləşən bu heykəl İsanın qollarını geniş açmış 30 metrlik təsviridir. Portuqal dilində “Cristo Redentor” adlanan heykəl beynəlxalq aləmdə “Xilaskar İsa” kimi tanınır. 8 metr hündürlüyündə postament üzərində yerləşən heykəl təxminən 1145 ton ağırlığı ilə onun nə qədər nəhəng olduğunu bir daha sübut edir. İsanın uzadılmış qollarının eni 28 metrdir.
Betonda sabun daşından istifadə edilən heykəl təkcə Braziliya və xristian dünyasında deyil, bütün dünyada ən məşhur əsərlərdən biri hesab olunur. O qədər ki, heykəl “Dünyanın Yeni 7 Möcüzəsi” sırasında sayılır.
Heykəlin Braziliya üçün əhəmiyyəti ölkənin mədəni simvollarından biri olmasıdır. 1889-cu ildə müstəqillik qazanan Braziliyada kilsə və dövlət ayrıldı. Katoliklərə görə xalq bu səbəbdən uçuruma doğru sürüklənirdi. Bu, böyük qorxu yaratdı. Birinci Dünya Müharibəsi davam edərkən, Braziliyadakı katoliklər ölkədəki inanclarına paralel bəzi simvolların olmasını məqsədəuyğun hesab etdilər. Beləliklə, Xilaskar İsa heykəlinin ilk dizaynları formalaşdı. İlk dizaynlarda İsa bir əlində xaçı, digər əlində isə Yer kürəsini tutaraq əllərini açmışdı. Əslində, bu ilk dizayn edilmiş heykəl təsdiqlənsə belə, ciddiyə alınmaya bilərdi. Çünki heykəl ictimaiyyət arasında “Toplu Məsih” kimi bir adla tanınmağa başladı. Bundan sonra dizayn yenidən nəzərdən keçirildi və qərara alındı ki, İsanın əlində heç bir şey olmasın. İlkin dizayn və sonrakı düzəlişlər Heitor da Silva Costa adlı braziliyalı mühəndis və Polşa əsilli fransız heykəltəraş Paul Landowski tərəfindən hazırlanmışdır. Bəzi mənbələrə görə dizaynın böyük hissəsini Heitor da Silva Costa, Landowski isə yalnız əlləri və üzünü dizayn edib. İkilinin hazırladığı heykəl kifayət qədər böyük idi. Buna görə də onun tikintisi əlavə məsuliyyət tələb edirdi. Bu səbəbdən Heitor da Silva Kosta Avropaya yola düşdü. Onun yolu Fransadan keçərkən nəhayət ki, məqsədinə çatdı. Heitor da Silva Costa-nın layihəsində həm də mühəndis olan fransız Albert Caquot iştirak edirdi. Heykəlin üzünü rumıniyalı rəssam Gheorghe Leonida işləyəcək. Komanda heykəltəraşlığa 1922-ci ildə başlayıb və heykəlin tikintisi 9 il davam edib. O dövrün dəyərinə görə heykəlin dəyəri 250000 dollara bərabər idi. Bu qiymət Braziliyanın katolik icması tərəfindən qarşılanıb. Heykəl ilk olaraq gil parçalarından yaradılmışdır. Daha sonra bu parçalar Braziliyaya göndərildi və orada betondan düzəldildi. Sabun daşından istifadə edilməsinin səbəbi betonun İsanın üzündəki incə konturlar üçün çox sərt olması idi. Heitor bu ideyanı Parisdəki fəvvarədən ilhamlanaraq irəli sürüb və heykəl sabun daşı ilə örtülmüşdü. BBC-nin məlumatına görə, örtükdə istifadə edilən daşların arxasına bəzi gizli mesajlar yazılıb. Bu mesajları yazanlar istehsalda iştirak edən işçilər idi. İşçilərdən bəziləri yalnız adlarını yazdı, bəziləri isə İsaya bəzi mesajlar və dualar yazdı.
Heykəlin ölçüsü onu Fransada yaranan və 1920-ci illərdən bəri tez-tez memarlıqda görülən Art Deco adlı sənət hərəkatının ən böyük nümayəndəsi etdi. Əslində heykəl ən böyük İsa heykəlləri arasında 3-cü yerdədir. Polşadakı Kral İsa və Boliviyadakı Kristo de la Konkordiya heykəlləri Riodakı bu heykəldən hündür idi. Heykəlin hündür olması da müəyyən ziyana səbəb olub. Yerləşdiyi dağla birlikdə təxminən 700 metr uzunluğunda olması heykəlin şimşək və tufanlara daha yaxından şahidlik etməsi demək idi. 2008-ci ildə heykəl ilk təbii zədəni aldı. Fırtına heykəlin başını, qaşlarını və barmaqlarını məhv edib. Zədələnmiş hissələr eyni materialdan istifadə edilərək təmir edilmişdir. Amma bu, ilk və ya sonuncu dəfə olmayacaq. 2014-cü ildə fırtına heykəli ciddi şəkildə zədələmişdi. Fırtına nəticəsində zədələnən heykəldə təmirdən başqa bəzi dəyişikliklər də edilib.
2003-cü ildə heykəlin yerləşdiyi yerdə eskalatorlar və liftlər tikilib ki, turistlər onu daha rahat ziyarət etsinlər. Əvvəllər qatardan düşən ziyarətçilər heykələ çatmaq üçün təxminən 200 addım qət etməli olurdular. 2006-cı ildə heykəlin təməli ətrafında kiçik bir ibadətgah tikildi. Şapelin yaradılmasına səbəb heykəlin 75 illiyini qeyd etmək olub. Məhdud əraziyə malik olmasına baxmayaraq, kilsənin olması ziyarətlər üçün müsbət qarşılandı. İş o yerə çatdı ki, kilsə heykəli ziyarət edən turistlərin sayının artmasına imkan verdi. Bundan əlavə, heykəlin yaxınlığında vəftiz və nikah mərasimləri keçirilməyə başlandı.
Mənbə: Wannart
Tərcümə etdi: Aysel Qasımova
