"İncəsənətin inciləri" rubrikası bu gün Mikelancelonun "Musanın hökmü" heykəlini təqdim edir:
Mikelancelo heç kim kimi olmayan bir sənətkar idi. Rəssam bəşəriyyətin indiyə qədər gördüyü ən mühüm heykəllərdən birini bitirəndə heykəl onu o qədər təsirləndirdi ki, onun cansız olduğuna inanmaq belə istəmədi.
Fövqəlbəşəri ölçüdə olan, oturan, insan formasında dizayn edilən heykəlin sağ və sol tərəfində ekstravert canlı həyatla introversiyanı təmsil edən Lea və Rahel heykəlləri var. Peyğəmbər qəzəbli görünür, amma yenə də özünü idarə edir. Başı sola çevrilib, üzərində On Əmrin yazılmış lövhəsi qoltuğunun altında, sağ əli əsəbi hərəkətlə saqqalını sığallayır.
Davud heykəlində olduğu kimi burada da idarə olunan hərəkət və ya bir az sonra hərəkət etməyə başlayacaq sükut ifadə edilir. Heykəl Musanın tezliklə ayağa qalxaraq lövhəni yerə yıxacağı təəssüratı yaradır. Musa heyranedici bir fiqurdur; oturaraq demək olar ki, iki metr hündürlüyündədir. Onun böyük əzələli qolları və gözlərində qəzəbli, sıx bir baxış var. O, Sinay dağında Allahdan aldığı On Əmrin yazılmış qanun lövhələrini qollarının altında aparır.
Əhdi-Ətiqin Çıxış kitabından olan bir hekayədə Musa Misirdəki köləlikdən yenicə xilas etdiyi israilliləri tərk edərək Sinay dağının zirvəsinə qalxır. Qayıdanda görür ki, israillilər ibadət etmək və qurban kəsmək üçün qızıl buzov düzəldiblər. Yəni özlərini misirlilər kimi aparırlar və bütpərəst bütlərə sitayiş edirlər. Musaya verilən əmrlərdən biri “Oyma bütlər düzəltmə” idi. Musa israillilərin bu bütə sitayiş etdiyini və onları yenicə əsarətdən azad etmiş yeganə Allaha xəyanət etdiyini görəndə lövhələri yerə atıb sındırır.
İbranicə İncildən bir parça:
Musa dönüb dağdan endi. O, əlində əhdin şərtləri yazılmış iki daş lövhə tutdu. Hər iki tərəfə, önə və arxaya yazılmışdılar. Bu daş lövhələr Allahın işi idi; Onların üzərindəki sözləri Allah özü yazıb. Yeşua insanların aşağıda qışqırdığını eşidəndə Musaya dedi: «Düşərgədə müharibə gedir deyəsən!». Amma Musa dedi: “Xeyr, bu nə qələbə nidası, nə də məğlubiyyət nidasıdır. Bu, bayramın səsidir" dedi. Onlar düşərgəyə yaxınlaşanda Musa buzovu və rəqsi gördü. O, dəhşətli qəzəblə daş lövhələri yerə atıb dağın ətəyində sındırdı.
Hekayədə Mikelancelonun bizə hansı anı göstərdiyi dəqiq deyil. Musa sağ qolunun altında On Əmr ilə oturur. O, israillilərin qızıl buzova sitayiş etdiklərini görüb qəzəblə ayağa qalxacaqmı?
Musa sadəcə oturmur; sanki ayağa qalxacaqmış kimi sol ayağını oturacağın kənarına çəkir. Və bu ayağı geri çəkildiyi üçün ombası da sola işarə edir. Mikelancelo maraqlı, enerjili bir fiqur yaratmaq üçün gövdəni əks istiqamətə çəkir, burada həyat qüvvələri bütün bədənə impuls verir. Və beləliklə onun gövdəsi sağa çevrilir. Və gövdə sağa baxdığı üçün Musa başını sola çevirir, sonra saqqalını sağa çəkir. Mikelancelo, Musanı oturarkən gərgin, enerjili bir fiqur kimi təsvir etməyi bacardı. Mərmər özü hərəkətsiz olsa da, onun saqqalı hərəkət edir və axır, əzələli qolları və gövdəsi sanki dəyişmək üzrədir. Mikelancelonun dinamik Musa obrazında biz peyğəmbər və onun Allahın iradəsini yerinə yetirmək missiyası haqqında aydın başa düşürük. Musa uzaq bibliya keçmişindən qalma passiv bir fiqur deyil, Allahın iradəsini və gücünü əks etdirən canlı, nəfəs alan, indiki fiqurdur.
Hazırladı: Gülay Qəribova
Mənbə:
khanacademy.org
tarihcantasi.com
