Həyatda uğur qazandığımız və uğursuz olduğumuz sahələr var. Uğur və uğursuzluq anlayışları; Bu, insanın yaşadığı mədəniyyətə, mühitə və inanclara görə dəyişir. Maraq, istedad, motivasiya, qətiyyət və inancın uğura müsbət təsir etdiyi halda; İşi zorla yerinə yetirmək və ya istəksizlik kimi mənfi xarici amillər müvəffəqiyyətə mane olur. Bu, buraxılmış səhvlərdən öyrənmək, təcrübə qazanmaq və nə etməmək lazım olduğunu öyrənmək üçün yaxşı fürsətdir. Ancaq bəzən uğursuzluq səbəbindən baş verən hadisələr insanda ciddi təsirlər buraxır. Bu mənfi təsirləri yaşayan insan bir daha oxşar hisslər və vəziyyətlər yaşamamaq üçün çox fərqli davranışlar sərgiləyir. Bu fərqlər və ya narahatlıqlar uğursuzluq qorxusu adlandırdığımız psixoloji problemlər kimi özünü göstərir.
Qorxu, təhlükə hiss etdiyimiz vəziyyətlərdə sağ qalmaq üçün inkişaf etdirdiyimiz stimullaşdırıcı və sağlam bir duyğudur. Qorxmaq bizə ehtiyat tədbirləri görməyə və yaxınlaşan təhlükələrdən qorunmağa imkan verir. Bununla belə, travmalar da qorxunun sağlam duyğusunda mənfi rol oynayır. Qorxuya səbəb olan travma insanı qorxuya səbəb olmayan vəziyyətlərdə də yaşandığı hissi ilə qarşı-qarşıya qoyur və beləliklə, "atikofobiya" adlanan uğursuzluq qorxusu ortaya çıxır. "Atikofobiya" cəmiyyətdə geniş şəkildə müşahidə olunur.
Uğursuzluq qorxusu insanın öz məqsədlərinə çatmasına mane olması ilə xarakterizə olunur. Bu qorxu insanı həmişə arxa planda saxlayır, şəxsi inkişafın qarşısını alır və insanın həyatına gələn yaxşı fürsətləri əldən verməsinə səbəb olur. Əsasında rədd edilmə, günahkarlıq, utanma, bəyənilməmə və başqalarını utandırmaq kimi qorxular dayanır. İnsan həyatının bir nöqtəsində - adətən uşaqlıqdır - uğursuzluğu səbəbindən bu gün qaçdığı emosiyalar və ya vəziyyətlər yaşayır və bu qorxu bir daha onlarla qarşılaşmaq istəmədiyi üçün ortaya çıxır. Uğursuzluq qorxusuna psixodinamik aspektdən baxdığımızda şüursuz şəkildə baş vermiş və uğursuzluq səbəbiylə həll olunmamış travmatik hadisə və ya vəziyyətdir və insanın qaçış nöqtəsidir. Yaşanan hadisənin və ya vəziyyətin şüursuz təkrarı var. Zaman və insanlar dəyişsə də, hadisə olduğu kimi qalır və insan yenidən uğursuzluq qorxusu ilə dövrəyə girir.
Uşaq məktəbdə pis qiymətə görə valideynləri tərəfindən cəzalandırılmış, dostları ilə oynadığı oyunda uğursuzluğa düçar olduğu üçün ələ salınmış və ya böyüklər təqdimatda səhvə yol verdiyi üçün işəgötürəndən ciddi xəbərdarlıq almış ola bilər. Bu təcrübələr insanın həyatında həmişə dinamik olaraq qalacaq. Bu travmatik hadisələrə görə; Uşaq ailə tərəfindən cəzalandırılacağından qorxaraq hər imtahan dövründə özünü təzyiq altında hiss edəcək, oyunda uğursuz olarsam ələ salınmaqdan qorxaraq oyundan qaçacaq və ya böyük səhv etmək qorxusundan təqdimat etmək istəməyəcək.
Uğursuzluq qorxusu olan insanlar öz qərarlarını ifadə edərkən təşəbbüs göstərməkdən qaça, özünə inam və sakitləşmə problemləri yaşaya, potensiallarının çox altında performans göstərə, mükəmməllikçi bir rəftarla lazım olandan daha çox səy göstərərək özünü sübut etməyə çalışa bilər, və dəyərsiz və ya faydasız hiss edə bilər.
Mənbə: Verywellmind
Tərcümə etdi: Uğur Hacıyev
