Sim nəzəriyyəsi
Sim nəzəriyyəsi kimi də tanınan sim nəzəriyyəsi, fizikanın əsas qanunlarını bir ümumi nəzəriyyədə birləşdirməyə çalışan elmdə ən iddialı nəzəriyyələrdən biridir. Bəs sim nəzəriyyəsi nədir və necə işləyir?
Sim nəzəriyyəsi nədir?
Simlər nəzəriyyəsinin əsasları
Sim nəzəriyyəsi kainatdakı bütün hissəciklərin və qüvvələrin simlər adlanan kiçik, bir ölçülü cisimlərin titrəyişləri ilə izah oluna biləcəyini təklif edən bir nəzəriyyədir. Bu simlər o qədər kiçikdir ki, onların ölçüsü Plank ölçüsü ilə müqayisə oluna bilər, bu da onları müasir alətlərimiz üçün görünməz edir.
Niyə sim nəzəriyyəsi lazımdır?
Simlər nəzəriyyəsi ümumi nisbilik və kvant mexanikasını birləşdirməyə çalışarkən ortaya çıxan problemlərə cavab olaraq ortaya çıxdı. String nəzəriyyəsi təbiətin bütün əsas qüvvələrini birləşdirən yeni konsepsiya təklif edərək bu problemləri həll etməyə çalışır.
Sim nəzəriyyəsi necə işləyir?
Sim nəzəriyyəsi bildirir ki, simlər müxtəlif rejimlərdə titrəyə bilər, nəticədə təbiətdə müxtəlif hissəciklər və qüvvələr yaranır. Məsələn, elektron müəyyən bir simin vibrasiyası kimi təqdim edilə bilər və cazibə qüvvəsi başqa bir simin titrəməsi kimi izah edilə bilər.
Simlər nəzəriyyəsinin tətbiqləri
String nəzəriyyəsi kainatın təbiətini daha dolğun anlamağa kömək edə bilən elmdə ən maraqlı və perspektivli anlayışlardan biridir. Aşağıda sim nəzəriyyəsinin bəzi əsas tətbiqlərinə baxırıq.
Əsas qüvvələrin birləşməsi
Simlər nəzəriyyəsinin əsas tətbiqlərindən biri əsas qüvvələrin - elektromaqnit qüvvəsinin, güclü və zəif nüvə qüvvələrinin və cazibə qüvvəsinin birləşdirilməsi ideyasıdır. Sim nəzəriyyəsi bu qüvvələri vahid bir nəzəriyyədə birləşdirir və bu, Kainatın təbiətini daha tam başa düşməyə kömək edə bilər.
Supersimmetriya
Simlər nəzəriyyəsinin başqa bir tətbiqi supersimmetriya ideyasıdır. Bu, təbiətdəki hər zərrəciyin yarım spin vahidi ilə fərqlənən bir "super partnyoru" olduğunu irəli sürən bir konsepsiyadır. Bu konsepsiya hissəciklərin Standart Modelindəki bəzi problemləri, o cümlədən kütlələrin iyerarxiyası və elementar hissəciklərin qeyri-sabitliyini izah edə bilər.
Kosmologiya
Simli nəzəriyyənin kosmologiyada da tətbiqləri var. Simlər nəzəriyyəsinə əsaslanan kosmoloji modellər kainatın mənşəyi, qaranlıq maddə və qaranlıq enerji kimi kosmologiyada bəzi fundamental sualları izah etməyə kömək edə bilər.
Kvant cazibə qüvvəsi
Simlər nəzəriyyəsinin digər mühüm tətbiqi kvant cazibəsi ideyasıdır. Simlər nəzəriyyəsi bizə ümumi nisbilik və kvant mexanikasını birləşdirməyə imkan verir ki, bu da bizə mikro səviyyədə cazibə qüvvəsinin təbiətini daha dolğun anlamağa imkan verəcək.
Simlər nəzəriyyəsi bizə kainatın təbiətini daha dolğun anlamağa kömək edə biləcək maraqlı konsepsiyadır. Sim nəzəriyyəsinin tənqidçiləri olsa da, onun potensialı böyükdür və biz onun tətbiqlərinin gələcəkdə elmdə yeni kəşflərlə tamamlanacağını gözləyə bilərik.
Mənbə: dzen.ru
Tərcümə etdi: Leyla Bayandurlu
