Sağ qalanın təqsiri başqalarının yaşamadığı halda həyati təhlükəsi olan bir vəziyyətdən sağ çıxdığı üçün insanın keçirdiyi günahkarlıq hissidir. Bu, travmatik hadisələrə ümumi reaksiya və travma sonrası stress pozğunluğunun əlamətidir.
Bu hadisələr kiçik bir hadisədən, məsələn, bir dostun xizək sürərkən topuğunu sındırmasından tutmuş, başqalarının öldüyü, lakin sizin sağ qaldığınız təyyarə qəzası kimi böyük bir hadisəyə qədər dəyişə bilər. Əlbəttə, ikinci nümunə kimi travmatik hadisələr daha ağır günahkarlıq hisslərinə və travma sonrası stress pozğunluğuna səbəb ola bilər. Sağ qalanların günahkarlığına səbəb ola biləcək digər hadisələrə kütləvi atışmalar, təbii fəlakətlər, yol qəzaları və pandemiya kimi həyatı dəyişən hadisələr daxildir.
Başqaları əziyyət çəkərkən travmatik bir hadisədən sonra xəsarət almadan xilas olduqda, yəqin ki, özünüzə bu sualı təkrar-təkrar verirsiniz: “Niyə mən?”
Hadisədən birbaşa təsirlənən şəxs siz olmasanız belə, yenə də sizi əsəbləşdirə və çaşdıra bilər. Hətta başqaları əziyyət çəkəndə bağışlanmağa layiq olmadığınızı hiss edə bilərsiniz. Ümumi reaksiya, baş verənlərə görə məsuliyyət hiss etmək və hər şeyi dəyişdirə biləcəyinizi özünüzdən soruşmaqdır.
Ancaq çox vaxt vəziyyət sizin nəzarətinizdən kənarda olur və baş verənlər sizin günahınız deyil. Travmatik hadisədən sağ qalanlar sağ qaldıqları üçün başqalarının həyatını xilas etmək üçün daha çox şey edə biləcəklərinə inandıqları üçün, başqası onları xilas edərək həyatını itirdiyi üçün özlərini günahkar hiss edə bilərlər. Sağ qalanın təqsiri xüsusi psixi sağlamlıq vəziyyətindən daha çox bir simptom hesab olunur. Baxmayaraq ki, bu, onu daha az ciddi etmir.
Niyə biz belə hiss edirik?
Sağ qalanın təqsiri yuxarıda izah etdiyimiz kimi hansısa formada travmadan sonra baş verir; Yəni bunu yaşamış insanlarda görünür. Təbii ki, bu cür təcrübədən keçən hər kəsdə günahkarlıq hissi yaranmır. Bir insanın nəzarət qabiliyyəti, sağ qalanın günahını yaşayıb-yaşamadığını müəyyən etməkdə rol oynaya bilər. Bəzi insanlarda təqsirkarlıq hissini qəbul etmək riski daha yüksəkdir. Bu insanlar hadisələri izah edərkən səbəbiyyəti xarici amillərdən çox şəxsi xüsusiyyətlərə bağlamağa meyillidirlər. Bir çox hallarda bu özünə hörmət üçün yaxşı bir şey ola bilər. Əvvəlcə daxilə dönmək bir insanın münasibətlərində daha yaxşı olmasına kömək edə bilər. Ancaq nəzarətinizdən kənar hadisələrə görə özünüzü günahlandırmaq, həqiqətən, zehni olaraq dağıdıcı ola bilər.
Mənbə: uplifers.com
Tərcümə etdi: Rəhimə Cəmilova
