Duyğular, insan təcrübəsinin əsas bir parçasıdır və fərdlərin həm psixoloji, həm də fiziki sağlamlıqları üzərində mühüm təsirlərə malikdir. Duyğuların fiziki təsirləri, bədəndə baş verən bioloji dəyişikliklərdir və bu dəyişikliklər stres, xoşbəxtlik, qorxu, kədər kimi fərqli duyğuların yaşanması zamanı meydana gələ bilər.
Duyğuların fiziki təsirləri, beyin və bədən arasındakı mürəkkəb qarşılıqlı əlaqələr nəticəsində meydana gəlir. Emosional təcrübələr, beyindəki limbik sistemdə, xüsusən amigdala və hipotalamus kimi strukturlar tərəfindən işlənir. Bu strukturlar, emosional reaksiyaları tənzimləmək və bunlara cavab vermək üçün bədəndə hormonları və digər bioloji komponentləri sərbəst buraxaraq fizyoloji dəyişikliklərə səbəb olurlar.
Stres hormonları: Stres altında olan bir fərd, bədən tərəfindən kortizol və adrenalinin sərbəst buraxılmasına təsir edər. Bu hormonlar, ürək döyüntüsünü artıraraq qan təzyiqini yüksəldə bilər, enerji səviyyələrini artıra bilər. Nəticədə, fərd ani təhlükələrə daha tez reaksiya verə bilər.
İmmun sistemi: Davamlı stres və mənfi duyğular, immun sisteminin zəifləməsinə səbəb ola bilər. Araşdırmalar, uzun müddətli yalnızlıq və depressiya kimi halların, immun cavabları mənfi təsir edə biləcəyini göstərir.
Duyğular, bədəndə müxtəlif fiziki simptomlarla özünü göstərir. Bu simptomlar, fərdlərin ruh halının ifadəsini təmin edir:
Qorxu: Qorxu hissi, ürək döyüntüsündə artış, tərləmə, titrəyiş və əzələlərin gərilməsi kimi fiziki reaksiyalarla əlaqəlidir. Bu hal, “müharibə ya da qaç” reaksiya olaraq tanınır və bədəni təhlükələrə qarşı hazırlamaq məqsədilə meydana çıxır.
Xoşbəxtlik: Xoşbəxtlik duyğusu, bədəndə endorfin və serotoninin sərbəst buraxılmasına səbəb olur. Bu hormonlar, ruh halını yaxşılaşdırır, immun sistemini gücləndirir və ümumi yaşam keyfiyyətini artırır. Xoşbəxt insanlar adətən daha çox enerji, daha yaxşı yuxu və daha aşağı stres səviyyələrinə sahib olurlar.
Kədər: Kədər, çox vaxt enerji itkisi, yorğunluq və iştahsızlıq kimi fiziki reaksiyalarla əlaqələndirilir. Kədər hissi, bədəni qoruma mexanizmini işə salaraq, fərdlərin özlərinə çəkilməsinə və izolasiya olunmasına səbəb ola bilər.
Emosional hallar, uzun müddətdə fiziki sağlamlıq üzərində əhəmiyyətli təsirlər yarada bilər:
Kronik stress: Davamlı stress altında olan fərdlərdə, ürək xəstəlikləri, diabet və hipertansiyon kimi xroniki xəstəliklərin riski artır. Stress, bədəndə iltihabı artıraraq sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər.
Emosional narahatlıqlar: Anksiyete və depressiya kimi ruhsal pozuntular, bədəndəki kimyəvi tarazlıqları poza bilər və nəticədə fiziki sağlamlıq üzərində mənfi təsirlər yarada bilər. Bu hal, fərdlərin immun sistemini zəiflədə bilər və müxtəlif xəstəliklərə daha açıq hala gətirə bilər.
Ağrı və narahatlıq: Emosional hallar, fiziki ağrı və narahatlıq hissini də təsir edə bilər. Məsələn, stress və narahatlıq, migrən və əzələ gərginlikləri kimi baş ağrılarını səbəb ola bilər.
Duyğuların fiziki təsirləri ilə başa çıxmaq üçün bir neçə strategiya təklif oluna bilər:
Fiziki aktivlik: İdman etmək, endorfin sərbəst buraxır və ruh halını yaxşılaşdırır. Müntəzəm fiziki aktivlik, stress səviyyələrini azalda bilər və ümumi sağlamlıq vəziyyətini yaxşılaşdıra bilər.
Meditasiya və fərqindəlik: Meditasiya tətbiqləri, streslə başa çıxma qabiliyyətini artıra bilər. Bu texnikalar, fərdlərin emosional reaksiyalarını daha yaxşı anlamalarına və idarə etmələrinə kömək edə bilər.
Sosial dəstək: Güclü sosial bağlantılar, emosional sağlamlığı yaxşılaşdıra bilər. Ailə və dostlarla edilən sosial qarşılıqlı əlaqələr, yalnızlıq hissini azalda bilər və emosional dəstək təmin edə bilər.
Mənbə : Psychology Today
Tərcümə etdi: Zeynəb Yunuszadə
