Tez-tez yuxu pozğunluğu ilə qarşılaşdıqlarını ifadə edən Balcan: "Bu problem yalnız həyat keyfiyyətini pozmur, eyni zamanda zamanla depressiyadan ürək xəstəliklərinə qədər həyati əhəmiyyətli sağlamlıq problemlərinə səbəb olur".
Yuxu pozğunluqları cəmiyyətdə kifayət qədər tez-tez müşahidə edilən və başda yuxusuzluq, yuxu apnesi olmaqla bir çox xəstəlikləri özündə birləşdirən xəstəliklər qrupudur. Sağlam insan gündəlik həyatının üçdə birini yuxuda keçirir. Həm ruhi, həm də fiziki olaraq sağlam həyat üçün nizamlı və keyfiyyətli yuxunun əhəmiyyətini vurğulayan Sinə Xəstəlikləri Mütəxəssisi Dos. Dr. Mehmet Baran Balcan yuxu pozğunluqları və həll yolları haqqında bu məlumatları verdi:
Çox ciddi problemdir
Yuxu pozğunluqları oyanıq saatlarda konsentrasiya itkisi, halüsinasiyalar, depressiya əhval-ruhiyyəsi və həyat keyfiyyətinin pisləşməsi kimi bir çox problemlərə səbəb ola bilər. Yuxarıda qeyd etdiklərimizi nəzərə alsaq, yuxusuzluq və ya kifayət qədər yatmamaq çox ciddi problemdir. İlk növbədə, yuxusuzluğun ciddi problem olduğu insan tərəfindən başa düşülməli, bu problem qəbul edilməli, daha sonra peşəkar dəstək axtarılmalıdır.
Yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırmağın yolları
Ciddi bir hadisə olmadıqda hər gün eyni vaxtda yatın. Səhər eyni vaxtda oyanın.
Divanda və ya yataqda televizora baxarkən, kitab oxuyarkən heç vaxt yuxuya getməyin, yəni çarpayıdan başqa yerdə yatmayın.
Yatmazdan bir neçə saat əvvəl isti duş qəbul edin, sonra yatın.
Yatmazdan əvvəl yediyiniz yeməklər arasında ən azı 2 saat vaxt olmasına əmin olun. Reflüksə səbəb ola biləcək həddindən artıq yağlı qidalardan çəkinin.
Gün ərzində çay, qəhvə və turşulu içkilərin istifadəsini minimuma endirin.
Yataq otağınızda mobil telefon və televizor kimi texnoloji cihazları saxlamayın. Yatmadan əvvəl otağı havalandırın. Temperatur və rütubətə diqqət yetirin. Melatonin hormonu ifraz etmək üçün gecə işığından istifadə etməyin. Qaranlıqda ifraz olunan bu hormon insanı müxtəlif xəstəliklərdən qoruyur və xərçəngə qarşı qalxan rolunu oynayır.
Səbəbi müəyyən edilməlidir
İlk növbədə, yuxusuzluğun qaynağının psixoloji olub-olmadığı müəyyən edilməlidir. Əgər psixoloji səbəb varsa, mütləq psixiatrdan kömək istəməlisiniz. Ancaq altda yatan psixoloji problem olmadığı halda bu mərhələdə yuxu pozğunluğu ilə məşğul olan həkimlərə müraciət edilməlidir. Nəticədə, əsas hadisəyə görə müalicə üsulu təyin edilir.
Hətta bitki mənşəli dərmanlardan belə istifadə edilməməlidir
Xüsusilə də, bu problemi olan insanlar yuxusuzluğa yaxşı olduğu iddia edilən bir çox bitki mənşəli və bitki mənşəli olmayan vasitələrdən həkim məsləhəti olmadan istifadə edirlər. Yuxusuzluq üçün istifadə ediləcək dərmanlar, o cümlədən təbii yuxu hormonu, həkim tərəfindən razılaşdırılmalı və sonra xəstə tərəfindən istifadə edilməlidir. Dərmanların qeyri-təbii istifadəsi yuxusuzluqdan daha ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Bu mərhələlər çox vacibdir
Orta hesabla 8 saatlıq yuxu müxtəlif mərhələlərdən ibarətdir, ilk növbədə, səthi yuxu, dərin yuxu və REM yuxusu (sürətli göz hərəkətlərinin müşahidə edildiyi, bədəndəki bütün əzələlərin rahatlaşdığı və yuxu görəcəyimiz mərhələ). Sağlam yuxu haqqında danışa bilmək üçün insanlar yuxu zamanı bu mərhələlərin hər birini kifayət qədər miqdarında yaşamalıdırlar.
Hansı xəstəliklərə səbəb ola bilər?
Yuxu pozğunluğu bir çox xəstəliklərə səbəb olur. Bu xəstəliklərə depressiya, ümumi narahatlıq, təşviş pozğunluğu, konsentrasiyanın itirilməsi kimi problemlər daxildir. Belə insanlarda ürək-damar xəstəlikləri dediyimiz yüksək təzyiq, ürək ritminin pozulması, koronar ürək xəstəlikləri və qlükozanın pozulması kimi problemlərlə tez-tez qarşılaşırıq.
Nə vaxt həkimə müraciət etmək lazımdır?
Xoruldama, apne, gündüz həddindən artıq yuxululuq kimi problemləri olan insanlar mütləq mütəxəssislərə müraciət etməlidirlər.
Mənbə: Sözcü
Tərcümə etdi: Əli Mehdili
