Barmaqları sındırarkən çıxan səsin mənbəyi nədir? Barmaqların şıqqıldaması oynaqlara zərər verirmi? Caludia Hammond araşdırdı.
Bəziləri səs çıxarana qədər barmaqlarını bir-bir uclarından çəkir. Bəzi insanlar əlləri ilə yumruqlar edir və ya barmaqlarını geri itələyir və hamısını bir anda çırtladır. Əgər həmin vaxt onların yanında kimsə varsa, bunun oynaqlar üçün nə qədər zərərli olduğunu xatırladacaqlar.
Bəziləri əsəbi olduqları zaman dırnaqlarını sındırırlar, bəziləri isə istirahət etmək üçün bunu edirlər. Araşdırmalar fərqli nəticələr göstərsə də, insanların 25-54 faizi, əsasən də kişilər bu üsula müraciət edir.
Barmaqlarınızı şıqqıldatmaq üçün hansı üsuldan istifadə olunmasından asılı olmayaraq, çatlama səsi eyni olacaq. Oynaqlar arasındakı boşluq artdıqca, oynaq mayesindəki qazlar kiçik baloncuklar əmələ gətirir; Artan boşluğu dolduran əlavə maye onların birləşərək daha böyük baloncuklar əmələ gəlməsinə və partlamasına səbəb olur.
Barmaqlar çatladıqdan sonra, təxminən 15 dəqiqə ərzində yenidən çatlaya bilməzlər. Bu vaxt, birləşmə öz normal vəziyyətinə qayıdır və daha çox qazın mayedə həll edilməsi mümkün olur, beləliklə, yeni baloncuklar əmələ gəlir.
İllərdir barmaq şıqqıldatmağın oynaq ətrafındakı qığırdaqlara zərər verəcəyinə dair ümumi bir inanc olsa da, əslində bu mövzuda çox dəlil yoxdur.
Bu sahədə aparılan təcrübələrin sayı da çox azdır. Ən məşhur tədqiqatlardan biri 2009-cu ildə Nobel mükafatı qazanan parodiya araşdırmasıdır. Kaliforniyalı həkim Donald Unger 60 ildən artıqdır ki, gündə iki dəfə sol əlinin barmaqlarını şıqqıldadır və heç vaxt sağ əlinə toxunmur. Onun gəldiyi nəticə belə oldu: “Mən heç bir əlimdə heç bir xəstəlik əlaməti görmürəm”.
1975-ci ildə Los-Ancelesdəki qocalar evində yaşayan 28 nəfər üzərində aparılan bir araşdırma, oynaqlarını çatlama vərdişi olanlarda oynaqların iltihabı (artrit) riskinin daha az olduğu qənaətinə gəldi.
1990-cı ildə Detroitdə aparılan daha əhatəli bir araşdırmada yaşı 45-dən yuxarı olan 300 adamın əlləri araşdırılmışdı. Barmaq şıqqıldadanların 84 faizinin əllərində şişkinlik əlamətləri, eləcə də nəyisə tutanda özünü zəif hiss edir. Tədqiqatçılar buna görə də belə nəticəyə gəliblər ki, barmaqların çatlamasından çəkinmək lazımdır.
Mənbə: bbc
Tərcümə etdi: Nuray Mürsəlova
