25 aprel Ümumdünya Malyariya Günüdür. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) günü ölümcül xəstəlik haqqında məlumatlılığı artırmaq və insanlara onun qarşısını almaq və müalicəsində kömək etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Hal-hazırda xəstəlik üçün bir peyvənd olsa da, ÜST insanları ondan qorumaq üçün hələ də çox işin lazım olduğunu düüşnürlər.
Bu ilki mövzu "Daha ədalətli dünya üçün malyariya ilə mübarizənin sürətləndirilməsi"dir.
ÜST bildirir ki, daha yoxsul kənd yerlərində yaşayan insanlar, uşaqlar, hamilə qadınlar, miqrantlar və qaçqınlar bu xəstəlikdən daha çox əziyyət çəkir və onlara kömək etmək üçün daha çox iş görülməlidir.
O, sosial bərabərsizliklərin aradan qaldırılması üçün daha çox iş görülməli olduğunu bildirir ki, hər kəs xəstəliyin tibbi müalicəsində və qarşısının alınmasındakı nailiyyətlərdən “bərabər” faydalana bilsin.
Malyariya nədir?
Malyariya, gecələr insanları dişləyən xüsusi bir ağcaqanad növü - Anopheles tərəfindən yayılan bir xəstəlikdir.
Bu, Asiya, Afrika və Cənubi Amerika ölkələrində böyük problemdir.
Əksər hallar Afrikada baş verir və xəstəlik xüsusilə gənc uşaqlar üçün zərərlidir.
Malyariya yer üzündə ən ölümcül xəstəliklərdən biridir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının hesablamalarına görə, hər il 600 000-dən çox insan bundan ölür.
Buna baxmayaraq, insanların əksəriyyəti 10-20 günlük xəstəlikdən sonra malyariyadan xilas olur, lakin simptomları erkən aşkar etmək vacibdir.
Qızdırma, baş ağrısı və xəstəlik bütün mümkün infeksiyanın əlamətləridir.
Malyariya qarşısını almaq və müalicə etmək mümkündür.
İnsanların xəstəliyə tutulmasının qarşısını almağın ən yaxşı yolu onları ağcaqanadların dişləməsini dayandırmaqdır.
Yataqları örtmək üçün xüsusi torlar, həşərat kovucuları və ağcaqanadların çoxaldığı yerləri məhv etmək insanların yoluxmasının qarşısını almağa kömək edir.Artıq bəzi ölkələrdə uşaqlara vurulmuş peyvənd var.
Uşaqlar iki yaşı tamam olmamışdan əvvəl dörd doza The RTS,S jab verilməlidir və onun yalnız təxminən 30% təsirli olduğu bildirilir və qorunma bir neçə aydan sonra azalmağa başlayır.Oksford Universiteti də başqa bir peyvənd hazırlayır.
Kamerun yanvar ayında uşaqları malyariyadan qorumaq üçün ilk peyvənd kampaniyasına başladı.
İyirmi digər ölkə də qarşıdakı iki il ərzində peyvəndi almaq üçün bu ölkələrdə təxminən 6,6 milyon uşaqla peyvənd proqramları planlaşdırır.
Mart ayında malyariyadan ən çox təsirlənən Afrika ölkələrinin səhiyyə nazirləri, insanların xəstəlikdən ölməsini dayandırmaq üçün səyləri sürətləndirməyi vəd edən Yaounde Bəyannaməsi adlı bir razılaşma imzaladılar.
Buna baxmayaraq, ÜST xəbərdarlıq edir ki, 2025-ci il üçün malyariyadan ölümlərin azaldılması hədəfi reallıqdan uzaqdır.
Mənbə: bbc.uk
Tərcümə etdi: Leyla Bayandurlu
