Bəzən kitab rəfinizin bir küncündə sıxışdırılmış köhnə kitabla rastlaşırsınız. Dəfələrlə oxusanız və məzmununu demək olar ki, əzbər bilsəniz də, bir daha səhifələrdə itirsiniz. Beləliklə, Orxan Vəlinin düz 53 il əvvəl "Varlık Nəşrləri" tərəfindən üçüncü nəşri ilə işıq üzü görən “Bütün Şeirlər” kitabını kitabxanamızda tapanda “Mülkünü tapan Mavr” kimi vərəqlədik. Kitabın sonunda şairin ya unutduğumuz, ya da gözdən qaçırdığımız sonuncu şeirinə rast gəldik və “Sevgi rəsmi paradı” adlı bu o qədər də məlum olmayan şeirini sizinlə bölüşmək istədik. Baxmayaraq ki, Orxan Vəli: “Qadınlara yazdığım şeirlərin hə birini iş üçün yazmışam, heç bir qadının dərdini çəkməmişəm.” desə də, sanki bu son şeirində həyatına girən qadınlardan danışırdı...
İlk Göz Ağrısı
Əvvəla, o arıq, budaq kimi qız. İndi deyəsən, tacir arvadıdır , kim bilir nə qədər kökəlmişdi. Amma yenə də görmək istərdim, asanmı, gözdəki ilk ağrı...
Onun yazıçı dostu Sait Faiq müsahibəsində şairimizi belə təsvir edir: “İki arıq ayaq, palto, kanar sarı yaylıq...” Elə bil özü kimi arıq bir qız idi və ilk ağrı...
İkincisi, Naməlum Sevgilisi
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… . divarlarda yan-yana yazılmış ……………………………………………
Üçüncüsü Münəvvər bacıdır
Üçüncü bacı Münəvvər məndən böyükdür, bağçasına atdığım məktubları oxuyub gülürdü . Və o məktubları xatırlayanda sanki bu gün kimi utanıram ...
Dördüncü…
Dördüncüsü azğın qadındır, Mənə çirkin sözlər deyirdi. Bir gün o, qarşımda soyundu , illər keçdi, onu unuda bilmədim.
Beşincisini qeyd etməyək
Beşincisini keçib altıncıya gəldim, adı Nurünnisədir. Ey gözəlim , ey qaraşın ! Ürəyim Nurünnisədir...
Bəlkə də şairin qeyd etmədiyi və atladığı beşinci qadın; Onun sonsuz sevgisi "insanları sevməyi də bilən" qadın idi.
Yeddinci Aliyədir
Yeddinci , Aliyə ədəbli qadındır , amma bütün nəzakətli qadınlar kimi mən də ondan həzz ala bilmədim , sırğa qiymətinə , xəz qiymətinə...
Səkkizinci
Səkkizincisi o şərrin nəsli: Əl arvadında namus axtar, Özündə axtaranda qəzəblən. Üstəlik, yalan və nizam-intizam bir qəpikdir.
Doqquzuncu: Aytən
Doqquzuncunun adı Aytəndi, Asılır barlarda, İşdə filankəsin qulu, Amma bir dəfə gedər bardan, İstədiyi ilə yatar.
Qəribə hərəkətlərini təkcə yazıları ilə deyil, həyata münasibəti ilə də xarakterizə edən Orxan Vəli bu məqsədlə hətta fiziki quruluşundan belə istifadə etməkdən çəkinmir. Ona görə də belə hesab edilir ki, onun şeiri həyatının nəticəsi deyil, daha çox poeziyasına görə həyatını yaşayır.
Onuncusu ağıllıdır
Onuncusu ağıllı çıxdı məni tərk edib getdi. Amma o, səhv etmirdi, bilirsən, sevişmək varlılar üçün idi, işsizlər üçün. İki könül bir olanda samanlığa baxırdılar, iki çılpaq olsalar da hamama layiq olardı...
Fədakar Qadın
O, öz işinə sadiq bir qadın idi, on birinci , başqa cür nə edə bilərdi? Bir tiranın yanında gündəlik muzdlu işçi; Onun adı Luksandradır. Gecələr otağıma gəlirdi, səhərə qədər qalırdı, səhərəcən işə başlayırdı.
Sonuncu: Yaşamağı sevən qadındır
Gələk sonuncuya. Mən heç kimə Ona olduğum qədər bağlı olmamışam . Tək qadın yox, insan. Nə ədəbsizdir, Var-dövlətdə, malda gözü yoxdur. Bərabər olsaydıq, azad olsaydıq, deyir, həyatı sevdiyi qədər insanları sevməyi də bilir ...
Orxan Vəlinin son sevgisi Nahit Xanım olub. Qardaşı Adnan Vəli də şairin Nahit xanımı ölənə qədər sevdiyini bildirib. Cəmi 36 yaşında olan Orxan Vəli Kanık Ankarada bələdiyyənin açdığı çuxura düşərək başından xəsarət alıb. İstanbula gəlir və bir dostunun evində xəstələnir. Əynində pencək var. Sonuncu dəfə geyindiyi pencək... Cibində bir diş fırçası və o diş fırçasına sarılı bir kağız parçası. Kağız üzərində yarımçıq bir şeir... “Sevgi paradı”
Mənbə: Adadərgisi
Tərcümə etdi: Fatimə Şükürova
