Sirk klounu sirkdə işləyən və tamaşaçıları əyləndirmək üçün fiziki yumordan istifadə edən ifaçıdır. Onlar tez-tez rəngli paltarlar, makyajlar, pariklər və şişirdilmiş ayaqqabılar geyinirlər. Dünya təlxəkəsi island dilindəki "klunni" sözündən yaranıb, mənası "xeyirxah insan" deməkdir.
Bilinən ilk təlxəklər Misirin Beşinci sülaləsi dövründə, təxminən eramızdan əvvəl 2400-cü ilə aiddir. Sonrakı sivilizasiyalar da klounlar haqqında bilirdilər. Erkən klounlar həm də kahinlər idi və onların rolları demək olar ki, ayrılmaz idi. Qədim Yunanıstanın klounları keçəl idilər və daha iri görünmək üçün yastıqlı paltarlar geyirlər. Qədim Roma təlxəkləri sivri uclu papaqlar taxırdılar və zarafatların kökləri idi.
Vaxt keçdikcə bəzi standart kloun növləri inkişaf etdi:
Cozef Qrimaldi ilk olaraq 1801-ci ildə ağ üzlü təlxək dizayn edib. Onun üzü və boynu ağ makiyajla örtülmüş, ağzı təbəssümlə boyanmış və qara qaşları var idi. Geyimi dəbdəbəli, o, incə bir xarakterdir. O, təlxək iyerarxiyasında ən yüksək statusa malikdir.
Auguste üzünü çəhrayı, qırmızı və ya qara rəngə boyanmışdır. Ağzı və gözləri ağ rəngə boyanıb, dodaqları və qaşları isə qara rəngdədir. Onun xarakteri anarxist, zarafatcıl və ya axmaq xarakteri daşıyır.
Xarakterli klounlar qəssab, çörəkçi, polis, evdar qadın və ya avara kimi müxtəlif növ parodiyalardır. Şimali Amerikada inkişaf etdirilən bu növün ümumi alt tipləri The Hobo, The Tramp və The Bum-dur. Avavara səyahət edir və bəxti gətirmir, lakin müsbət münasibət göstərir. Tramp eynidir, lakin müsbət münasibəti yoxdur və həmişə kədərlidir.
Tarixdən bəzi məşhur klounlar hələ də xatırlanır:
Cozef Qrimaldi praktiki olaraq müasir klounu icad edən ingilis rəssamı idi. Ondan sonra, bu gün də klounlara “Joey” deyirlər.
Metyu Sulli ABŞ-da ilk sirk klounu idi. O, Ricketts sirkində çıxış etdi və Harlequin, tumbler və müğənni idi.
Mənbə: historyofcircus.com
Tərcümə etdi: Gülnisə Əfkari
