Yer 5 təbəqədən ibarətdir. Bunlar Hava Sferası (Atmosfer), Su Sferası (Hidrosfer), Daş Sferası (Litosfer), Od Sferası (Pirosfer) və Ağır Kürədir (Barisferdir). Hər təbəqə fərqli xüsusiyyətlərə malikdir. Yer üzündə həyatın davamlı olması üçün təbəqələr öz vəzifələrini düzgün icra etməlidir.
Yerin təbəqələri həyat dövrü üçün müxtəlif funksiyalara malikdir. Bu təbəqələr Yerdəki həyat dövrünün davamını təmin etmək üçün müxtəlif xüsusiyyətlərə malikdir.
Yerin təbəqələri;
1. Qaz təbəqəsi (Atmosfer)
2. Su qatı (Hidrosfer)
3. Yer qabığı (Litosfer)
4. Maqma qatı (Pirosfer)
5. Əsas təbəqə (Barisfer)
Hər bir təbəqənin spesifik xüsusiyyətləri var
Atmosfer: Yeri əhatə edən qaz təbəqəsi atmosfer adlanır. Atmosferdəki müxtəlif qazlar cazibə qüvvəsinin təsiri ilə müxtəlif hündürlüklərdə saxlanılır. Cazibə qüvvəsinin bitdiyi yerdə atmosfer də bitir. Kosmos boşluğu başlayır. Atmosferi əmələ gətirən qazlar cazibə qüvvəsinin təsiri altında öz çəkilərinə görə yuvalanmış kürələr şəklindədirlər.
Atmosferin rolu
1) Tərkibindəki oksigen sayəsində həyatı təmin edir.
2) Xüsusiyyətləri sayəsində Yerin çox isti və çox soyumasının qarşısını alır.
3) Günəşdən gələn qısa dalğalı zərərli şüaları süzərək dünyanı taraz da saxlayır.
4) Hava axınları ilə günəş işığı alan yerlərin çox istiləşməsinin və günəş işığı almayan yerlərin çox soyumasının qarşısını alır. Əgər atmosfer olmasaydı, günəş işığına məruz qalan yerlər tamamilə parlaq və çox isti, kölgə yerləri isə tamamilə qaranlıq və soyuq olardı.
5) Günəşdən gələn enerjinin kosmosa qayıtmasının qarşısını alan örtük rolunu oynayır. Atmosfer həmçinin günəşdən gələn işığın əks olunmasına və yayılmasına imkan verir, kölgə sahələrində işıq yaradır.
Troposfer: Atmosferin ən aşağı təbəqəsidir. Orta qalınlığı 13 km olan troposfer ekvatorda yerdən 16 km, qütblərdə isə 6 km yüksəklikdədir. Atmosferdəki qazların 75%-i bu qatdadır. Bütün su buxarı buradadır. Su buxarı troposferi tərk etmədiyi üçün bütün iqlim hadisələri burada baş verir.
Stratosfer: Temperaturu hər yerdə -50°- dir. Horizontal hava hərəkətləri müşahidə olunur. Su buxarı olmadığı üçün buludlar əmələ gəlmir.
Mezosfera: a)-Ozonosfer: Günəşdən gələn, canlılar üçün zərərli olan qısa dalğalı (ultrabənövşəyi) şüalar ozon tərəfindən saxlanılır.
b)-Kimosfer: Yerdən qalxan qazların bəziləri ulutra siçan şüalarıdır.
Mənbə: sabah.com
Tərcümə etdi: Aytac Bəxtiyarlı
