Tarix indiki Türkiyənin Anadolu ərazisində eramızdan əvvəl 585-ci il 28 maydır. Müasir İranın qədim xalqlarından biri olan Midiyalılar və müasir Türkiyənin cənubundan olan lidiyalılar altı ildir ki, döyüşürlər. Yunan tarixçisi Herodotun fikrincə, müharibənin bitməsinə dair çox az əlamət var və heç bir tərəf ciddi irəliləyiş əldə etmir. Qan tökülməsinə son qoymaq üçün günəş tutulması lazım olacaq.
Herodot yazırdı: "Döyüş qızışdıqca, gündüz qəfildən gecəyə çevrildi". “Midiyalılar və lidiyalılar dəyişikliyi müşahidə etdikdə döyüşü dayandırdılar və eyni zamanda sülh şərtlərinin razılaşdırılmasına can atırdılar”.
Bu il aprelin 8-də Şimali Amerikadan keçəcək tam tutulmaya bizim o qədər də dramatik reaksiyamız olmaya bilər, lakin son araşdırmalar göstərir ki, tutulma hələ də psixologiyamıza güclü təsir göstərə bilər.
Günəşin tam tutulmasını yaşamağa imkan verən səma təsadüfləri silsiləsi qədər heyranedici hadisələr azdır. Tam Günəş tutulması Ayın Yerdən tam olaraq eyni ölçüdə və məsafədə və doğru orbitdə olmasından asılıdır ki, Günəşin qarşısından keçsin və bir neçə dəqiqə ərzində onun işığını tamamilə kəssin. Araşdırmalar göstərir ki, belə bir təəccüblü hadisənin şahidi olmaq hamımızı daha çox təvazökar olmağa və başqalarına qayğı göstərməyə ruhlandıra bilər.
Elmi araşdırmalar tərəfindən uzun müddət diqqətdən kənarda qalan hadisə son iki onillikdə getdikcə daha dəbdə olan elmi araşdırma sahəsinə çevrildi. Bu, bizi müqayisə zamanı kiçik hiss edən genişlik qavrayışının səbəb olduğu heyrət və heyrət təəccüb kimi müəyyən edilir.
Toronto Universitetinin psixoloqu Cennifer Stellar deyir: "Bu, çox böyük bir şeyi dərk edəndə və dünyagörüşünüzə meydan oxuyanda əldə etdiyiniz emosiyadır". “Bir obyektə və ya bir insana qarşı hiss etdiyiniz o qədər qeyri-adi hissdir ki, bunu başa düşməyiniz mümkün deyil.”
Nəticə həyatı dəyişə bilər. Berkeley Kaliforniya Universitetində psixoloq Dacher Keltnerin "Awe" kitabında yazdığı kimi, maraq hissi "özümüzün və ya eqonumuzun nazlı, özünütənqidçi, hədsiz, status şüurlu səsini" susdura və bizə güc verə bilər.
Bu istiqamətdə tədqiqatçılar iştirakçılardan öz icmalarına nə qədər yaxın hiss etdiklərini təsvir etməyi xahiş etdilər. Onlara cüt dairələr verildi - biri özlərini, digəri isə ətrafdakı insanları təmsil edirdi. Şəkillər bir az Venn diaqramına bənzəyir, üst-üstə düşmə miqdarı icma ilə əlaqənin gücünü və onların ümumi şəxsiyyətindəki əhəmiyyətini ifadə edir. Metod bir az gizli səslənə bilər, lakin bu, sosial əlaqənin standart ölçüsüdür və heyranedici videoya baxdıqdan sonra iştirakçılar daha böyük üst-üstə düşən dairələri seçdilər.
Bu təcrübələr nə qədər maraqlı olsa da, onların laboratoriyadan kənarda insanların təbii hadisələrə kortəbii reaksiyalarını əks etdirməyə də bilər – bu, Şon Qoldini fəlsəfə doktoru dərəcəsinə başlayanda narahat edirdi.
Mənbə: Bbc.com
Tərcümə etdi: Leyla Bayandurlu
