"Deepfakes" əsrində şəkillərlə manipulyasiya getdikcə daha çox narahatlıq doğursa da, bu, əsrlər boyu baş verib. Abraham Linkolnun ən simvolik fotoşəkillərindən birinin dəyişdirilməsi də buna sübutdur.
"Deepfakes" və süni intellektlə yaradılan şəkillərin dövründə fotoşəkillərin manipulyasiyası getdikcə daha çox narahatlıq doğurur. Lakin, Berklidəki Kaliforniya Universitetinin professoru rəqəmsal şəkillərin təhlili üzrə ixtisaslaşan Hany Faridin yazdığı kimi: “Bizdə belə bir təəssürat yarana bilər ki, artıq fotoqrafiyaya etibar etmək olmaz. Media qurumları, siyasi kampaniyalardan e-poçt qutularımıza düşən fotoşəkillərin saxtakarlıqlarına qədər üzərində oynanan şəkillər getdikcə daha sıxlıqla və mürəkkəb bir şəkildə qarşımıza çıxır. Ancaq həqiqət budur ki, fotoqrafiya illər əvvəl öz məsumluğunu itirib".
Konqres Kitabxanası Prezidentin böyük oğlu Robert Todd Linkoln şərh edib ki, Anthony Berger tərəfindən çəkilən bu foto atasının “ən qənaətbəxş bənzərliyi” idi
Bu Abraham Linkolnun hakimiyyətə gəlməsinin, 1861-ci ildə ABŞ prezidentliyini qazanmasından bir qədər əvvəl, fotolardan öz xeyrinə istifadə etməsinin vasitələrindən biri idi. "Lincoln Image" kitabının müəllifi Harold Holzer iddia edir ki, "Lincoln hiss edirdi ki, qürurverici təsvirlər onun kosmetik xilası ola bilər". O, tez-tez xarici görünüşünə lağ etsə də - ikiüzlü olmaqda ittiham edildikdən sonra siyasətçi belə cavab verdi: "Başqa üzüm olsaydı, bunu geyinərdimmi?" Holzerə görə, Linkoln portret çəkdirməyə həvəsli idi, həyatının son 18 ilində 120-dən çox şəkil çəkdirmişdi.
1864-cü ilin fevralında Antony Berger tərəfindən çəkilmiş fotoşəkillərindən biri Linkolnun ikonik şəklinə çevrildi və 1914-cü ildən 2007-ci ilə qədər beş dollarlıq əskinasları bəzəyən prezidentin qravürasını hazırlamaq üçün istifadə olunurdu. Berger ABŞ-də vətəndaş müharibəsi döyüş meydanında çəkilmiş şəkilləri ilə şöhrət qazanmış ilk fotojurnalistlərdən biri olan Metyu Bradi tərəfindən yaradılmış Vaşinqton, DC studiyasının baş fotoqrafı idi. Doktor Faridin dediyi kimi, "Brady daha cəlbedici şəkillər yaratmaq üçün müntəzəm olaraq fotoşəkillər çəkirdi".
The "New York Times"a görə, keçmiş rəssam Brady Holzerin “Vətəndaş Müharibəsi Kitabının İcmalı”ndan Bonnie L Batesə dediyi kimi, o zamanlar adi olan “bəzi retuş formalarına qarşı deyildi”: “Bu, əvvəllər də edilib. Lakin, Linkoln və Amerika çap sənəti az-çox yaşlandı və Vətəndaş Müharibəsi zamanı bu təcrübə daha da böyüdü. Köhnə Meksika Müharibəsi dövrü qəhrəmanlarının çapları yeni başlarla yenidən çap edildi və Lincoln, Lee ve Jackson kimi kişilərin saqqalsız şəkilləri yeniləndi. Ohayoda naşir, Birlik əsgəri qəhrəmanlarının yalnız beş və ya altı gövdəsini istifadə edərək qəhrəmanlarının təxminən 50 portretini yayımladılar və regional satış tələbatını ödəmək üçün onların üzərinə dəyişdirilə bilən portretlər çəkdi”.
Və saqqal saxlamaq bir yana, Linkoln qaçmadı. Təxminən 1865-ci ildə Bergerin 1864-cü ildə çəkdiyi fotoşəkildən onun başı çevrildi və Alexander Ritchie tərəfindən 1852-ci il tarixli bir qravüranın gövdəsinə tikildi. Doktor Faridin fikrincə: "Karyerasının ilk dövründə cənublu siyasətçi John Calhoun köləliyin güclü tərəfdarı idi. Buna görə də Abraham Linkolnun az qala simvolik portretinin Calhounun bədəni və Linkolnun başının birləşməsindən ibarət olması ironikdir. Bunun Linkolnun kifayət qədər “qəhrəman tərzi” bir portret olmadığı üçün edildiyi deyilir.
Mənbə: BBC
Tərcümə etdi: Fatimə Nəsirli
