Allergiya insanın hər hansı bir allergen maddəyə həddindən artıq bədən reaksiyası adlanır. Allergiyaya meylli insanlara "atopik" deyilir. Atopiya bir xəstəlik deyil, bədənin müəyyən şeylərə həddindən artıq reaksiyasıdır və irsi ola bilər. Daha çox açıq dərili insanlarda və dənizə yaxın və ya rütubətli mühitlərdə yaşayan insanlarda rast gəlinir.
Allergiyanın əlamətləri hansılardır?
İnsan orqanizmi üçün normal olaraq zərərsiz olan bəzi maddələr allergik insanlarda atopik adlanan müxtəlif reaksiyalara səbəb olur. Allergik reaksiya nəticəsində insan bədəninin bütün və ya bir hissəsində, xüsusən də üzdə qızartı, şişkinlik, tənəffüs çətinliyi, asqırma, burun axması, gözlərin sulanması, ishal, ürəkbulanma və qusma kimi əlamətlər yaşayır.
Allergiyadan təsirlənən bölgələr hər kəs üçün fərqli ola bilər. Allergendən və allergenin daxil olduğu yerdən asılı olaraq, müxtəlif nahiyələr allergiyadan təsirlənə bilər.
Məsələn, tozcuqlar burunla tənəffüs olunduqda çox vaxt burun, göz, sinus və boğazda allergik simptomlara səbəb olur. Qida allergiyası tez-tez mədə və ya bağırsaq problemlərinə səbəb olur və kovanlara səbəb ola bilər. Allergik reaksiyalar bədənin bir neçə hissəsini də əhatə edə bilər.
Allergiyadan ən çox təsirlənən bölgələri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
Burun, gözlər, sinuslar və boğaz: Allergenlər tənəffüs edildikdə, histamin ifrazı burnun daha çox selik əmələ gəlməsinə, şişməsinə və iltihabına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, şiddətli asqırma və burun qaşınması da baş verə bilər. Bundan əlavə, gözlər sulanır, qızarır və boğaz ağrısı ola bilər.
Ağciyərlər: Astma tənəffüs yollarının ətraf mühit faktorlarına qarşı yüksək həssaslığıdır. Tənəffüs yollarında şişlik və tənəffüs yollarını əhatə edən selikli qişa var. Bu şişlik bəzən hava axınına mane olur, tənəffüs çətinliyinə səbəb olur. Ancaq astma yalnız allergiyadan qaynaqlanmır, bir çox hallarda allergiya mühüm rol oynayır.
Mədə və bağırsaqlar: Bir çox mədə pozğunluğuna qida dözümsüzlüyü səbəb ola bilər. Ancaq bəzi qidaların allergiyaya səbəb olduğu elmi araşdırmalar var. Allergiyaya səbəb ola biləcək qidalara fıstıq, dəniz məhsulları, süd məhsulları və yumurta daxildir. Bəzən körpələrdə inək südünə qarşı allergiya ola bilər ki, bu da ekzema, astma, kolik və mədə narahatlığına səbəb ola bilər. Bəzi insanlar laktozanı (süd şəkərini) həzm edə bilmirlər. Bu laktoza qarşı dözümsüzlük də mədə narahatlığına səbəb olur, lakin bunu allergiya ilə də qarışdırmaq olmaz.
Dəri: Egzema və ürtiker ümumi dəri problemləridir. Kovanlar, həşərat dişləməsi kimi görünən və hiss edən ağ qaşınma qabarıqlarıdır. Qidalar bəzi ekzema hallarında amil ola bilər.
Allergik xəstəliklər inkişaf etmiş ölkələrdə daha çox rast gəlinir. Məlumdur ki, stress, gərgin iş mühiti, havanın çirklənməsinin artması, qidaya əlavə edilən əlavələr allergiya hallarının artmasına səbəb olur.
Allergiyanın səbəbləri nələrdir?
Allergiya səbəblərini aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
Ot və ağac polenləri
Ev heyvanlarının dərisi və ya tükü
Müxtəlif qidalar (süd, yumurta, soya, dəniz məhsulları, meyvə və qoz-fındıq)
Ev və toz gənələri
Göbələk və ya kif sporları
Arı sancır
Bəzi dərmanlar
Kimyəvi qatranlar, rezin, nikel
Rezin, rezin kimi materiallar
Boyunbağı, sırğa tərzində bəzək əşyaları
Mənbə: memorial
Tərcümə etdi: Aytac Bəxtiyarlı
