Ağlayanda bədəninizdə nə baş verir?
Yaş üz. Qırmızı gözlər. Bunları gördükdə o adamın ağladığını rahatlıqla deyə bilərik. Üstəlik, bu ağlamanın səbəbi hətta sizi keçmişə aparan emosional bir mahnı da ola bilər. Kim bilir, bəlkə də o anda bütün dünyanı çiynində daşıdığını hiss edirsən. Bu da ağlamaq üçün yaxşı səbəbdir.
Bəs niyə biz bu cür duyğular hiss etdikdə burnumuzu götürməkdənsə, ağlamağa üstünlük veririk? Bədənimizdə hansı dəyişikliklər var? Ağlayarkən bədəndə zəncirvari reaksiya başlayır. Və bu proses başlayandan sonra selin qarşısını almaq bir az çətinləşir. Çünki sıx bir duyğu hiss etdiyiniz zaman beyninizdə çoxlu müxtəlif siqnallar uçmağa başlayır. Bunun səbəbləri çox müxtəlif ola bilər. Pis xəbərlər almaq, müdirinizin sizə iş yükləməsi, ailəyə ilk dəfə qoşulan yeni qardaşı oğlunu görmək. Kədər, qəzəb, stress və hətta hədsiz xoşbəxtlik kimi çətin duyğular beyninizdə təhlükə əlamətləri kimi işlənir, sanki sizi bir ayı təqib edir, ya da pis bir qatil arxanızca gəlir. Beyninizdəki noxud boyda vəzi olan və emosional emallara nəzarət edən avtonom sinir sisteminizə bağlı olan amigdala, gərgin vəziyyətlərə cavab olaraq hipotalamusa siqnallar göndərir. Avtonom sinir sistemi bədən istiliyi, aclıq, susuzluq və ağlama kimi nəzarət edə bilmədiyimiz funksiyaları öz üzərinə götürür.
Bu vaxt ürəyiniz sürətlə döyünməyə başlayır və boğazınızda yumru əmələ gəlməyə başlayır. Avtonom sinir sistemi simpatik sinir sistemini işə salır və uçuş və ya döyüş reaksiyasını sürətləndirir. Yaxınlaşan təhlükəyə hazır olmaq üçün yemək-içmək kimi lazımsız funksiyaların qarşısını almaq üçün səylər göstərilir. Nəticədə glottisin - boğazdakı səs telləri arasındakı boşluğun şişməsinə və boğazın daha dolğun olmasına səbəb olur. Bədən sizi təsadüfən hər hansı burun sekresiyasını və ya ağciyərlərinizə göz yaşı tökməkdən qorumağa çalışır.
Bütün bu duyğular hipotalamusa kimyəvi xəbərçi asetilkolin istehsal etməsini bildirir. Asetilkolin beyninizdə gözyaşardıcı vəzilərə siqnal göndərən reseptorlara bağlanır. Bunlar gözlərinizin sümüklü açılışları altında yaşayan kiçik bezlərdir.
Bu bezlər kifayət qədər stimullaşdırıldıqda, onlar gözyaşardıcı istehsal etməyə başlayır və kameralar olduqca tez doldurulur. Göz yaşları çox sıx olduqda, burun boşluğundan bir yol tapır və oradan axır.
Mütəxəssislər hələ də güclü emosiyaların bizi niyə ağladığını dəqiq bilmirlər. Ancaq bu mövzuda çoxlu nəzəriyyələr var. Bəzi psixoloqlar bunu başqalarına kömək etmək üçün etdiyimizi düşünür.
Digər tərəfdən, gözyaşları qoruyucu mexanizm kimi də istifadə olunur. O, gözünüzün yuxarı təbəqəsini təhlükəli vəziyyətdə qalxan kimi örtür və döyüş zamanı gözü bulandırır, aqressiv və ya müdafiə olunma şansınızı azaldır.
Ən yaxşı tərəfi odur ki, göz yaşı tökmək bəzən beyinə ağrıkəsici kimi fəaliyyət göstərən lösin enkefalinlər adlanan endorfinləri ifraz etmək üçün siqnal verə bilər. Beləliklə, özünüzü daha rahat hiss edirsiniz.
Mənbə: hurriyet.com.tr
Tərcümə etdi: Aysel Aslanova
