Xalq arasında xovlu qızdırması kimi tanınan tetanoz xəstənin sinir sisteminə təsir edir və əzələlərdə şiddətli daralmalara səbəb olur. Müalicə olunmamış çirkli yaralarda və onların əmələ gətirdiyi toksinlərdə klostridium tetani bakteriyalarının çoxalması nəticəsində yaranan yoluxucu xəstəlikdir.
Xüsusilə, çənə və boyun əzələlərində ağrılı əzələ sıxılmalarına səbəb olan tetanoz xəstənin tənəffüs sisteminə də təsir edə bilər və həyatı üçün təhlükə yarada bilər. Tetanozdan qorunmağın ən təsirli yolu tetanoz peyvəndi olmaqdır
Çənə kilidi olaraq da bilinən tetanoz boyun və çənə əzələlərində kilidlənməyə səbəb olur və ağzın açılmasını çətinləşdirir. Eyni zamanda, tetanoz xəstənin tənəffüs sisteminə də təsir göstərərək həyatı üçün təhlükə yarada bilər.
Tetanozun əlamətləri hansılardır?
Tetanozun simptomları, ümumiyyətlə, infeksiya bədənə daxil olduqdan təxminən 7-10 gün sonra görünür. Ancaq bu müddət bəzən daha uzun ola bilər. Çənə əzələlərində sərtlik, udma çətinliyi, kürək və ya boyunda spazmlar və sərtlik kimi vəziyyətlər tetanozun ümumi əlamətləridir. Bəzi xəstələrdə sancılar çox güclü şəkildə baş verə bilər və xəstənin bütün bədənini yay kimi gərginləşdirə bilər. Tetanoz diaqnozu üçün xəstənin anamnezi vacibdir.
Klostridium tetani bakteriyaları bədənə daxil olduqdan sonra meydana gələn tetanozun simptomları:
Çənənin açılmasını çətinləşdirən çənə spazmları;
Ani və məcburi əzələ daralması;
nəfəs almaqda çətinlik;
udmaqda çətinlik;
Bədənin demək olar ki, hər yerində əzələ sərtliyi;
tutmalar
Qızdırma və tərləmə;
onurğanın arxaya əyilməsi;
qanlı defekasiya;
Toxunma kimi stimullara qarşı həssaslıq;
Qan təzyiqi dəyişir və ürək dərəcəsi artır;
Yüngül stimullaşdırma vəziyyətlərində baş verən spazmlar;
Ürək dərəcəsinin artması.
Tetanozun növləri hansılardır?
Klinik təzahürlərə görə tetanozun növləri dörd əsas sinifə bölünür:
Ümumiləşdirilmiş (ümumi) tetanoz;
neonatal tetanoz;
serebral tetanoz;
lokallaşdırılmış tetanoz;
Ümumiləşdirilmiş (ümumi) tetanoz nədir?
Ümumiləşdirilmiş tetanoz xəstəliyi tetanozun ən çox yayılmış formasıdır. Xəstəlik ən çox çənə əzələlərində daralma ilə başlayır. Sonra daralmalar boyun, gövdə, qol və ayaq əzələlərinə yayılır. Çox şiddətli, təkrarlanan sancılar baş verə bilər.
Ümumiləşdirilmiş tetanozdan əziyyət çəkən bir şəxs uzun müddət xəstəxanaya yerləşdirilməlidir. Xəstələrin ən azı 10-30%-nin müvafiq müalicə və intensiv terapiya dəstəyinə baxmayaraq həyatını itirdiyi bildirilir.
Ana və neonatal tetanoz nədir?
Doğuşdan sonra anada yaranan tetanoz xəstəliyi ana tetanozu, körpədə inkişaf edən tetanoz xəstəliyi isə yeni doğulmuş tetanoz adlanır. Hamiləlik dövründə tetanus peyvəndi almaq ananı ana tetanozundan, körpəni isə yeni doğulmuş tetanozdan qoruyur.
Tetanoz xəstəliyi necə müalicə edilir?
Tetanoz xəstələri xəstəxanada müalicə edilməlidir. Xəstələrə dərhal insan tetanus immunoqlobulini və tetanus peyvəndi verilir. Tetanoz immunoqlobulini və peyvəndi ayrı-ayrı yerlərdə və müxtəlif injektorlarla aparılır.
Mənbə: memorial
Tərcümə etdi: Aynur Mikayılova
