Əzələlərin rahatlaşması damar genişlənməsi adlanır. Tibb dilində buna vazodilatasiya deyilir. Damarlarda hamar əzələlərin rahatlaması qan damarlarının daxili diametrinin artmasına səbəb olur. Buna damar genişlənməsi deyilir.
Damarların genişlənməsi damar müqavimətinin azalmasına səbəb olur. Nəticədə qan daha sürətli axır. Arterial qan damarları genişlənirsə, qan təzyiqində azalma baş verir.
Damarların genişlənməsinin səbəbləri nələrdir?
Vazodilatasiyanın əksi vazokonstriksiyadır. Bu vəziyyət həm də vazokonstriksiya kimi tanınır. Başqa sözlə desək, damar genişlənməsinin tam əksi olan hadisənin adıdır. Damarların, arteriyaların, arteriolların, venulaların və kapilyarların diametri və uzunluğu onların yerləşdiyi bölgədən asılı olaraq dəyişir.
Misal üçün: üzdəki kapilyarların və ayaqların damarlarının ölçüləri eyni deyil. İstifadə olunan dərmanların yan təsirləri, daxili sekresiya vəziləri, orqanlar tərəfindən qana buraxılan hormonların təsiri, idman etmək kimi səbəblərə görə bədəndəki damarların uzunluğu zamanla genişlənə bilər.
Damarların genişlənməsi qan axınının artmasına səbəb olur. Bu, ödemi azaltmağa kömək edir. O, həmçinin bədən temperaturunu tarazlamağa kömək edir.
Damarın genişlənməsinə səbəb olan bir çox ətraf mühit və bədən hadisələri var. İnsan bədənində histamin və laktik turşu qan damarlarının genişlənməsinə səbəb olur.
Qan damarlarının genişlənməsinin başqa bir səbəbi mütəmadi olaraq idman etməkdir. Vazodilatasiyaya səbəb olan şərtlərə vazodilatatorlar deyilir. Nitrogliserin ehtiva edən dərmanlar daim sinə ağrısından əziyyət çəkən və infarkt keçirən insanlara təyin edilir. Bu dərmanlar dana əzələsinə qan göndərən koronar damarların genişlənməsinə səbəb olur. Bu genişlənmə vəziyyəti həkimlər tərəfindən arzu olunan bir vəziyyətdir. Çünki ürək əzələsinə oksigenli qan gətirən koronar damarların tıxanması infarkt keçirə bilər.
Əgər infarkt nəticəsində ürək oksigensiz olarsa, o, ölür. Ölü toxumaların canlanması mümkün deyil. Ona görə də tərkibində Nitrogliserin olan dərmanlar insanların həyatını xilas etmək üçün çox təsirlidir.
Bədən damar genişlənməsini və damar daralmalarını nəzarət altında saxlaya bilir. Bunun üçün bir sistem var. Bu sistem pozularsa, arzuolunmaz damar genişlənməsi və daralması baş verə bilər.
Bədənin damar sisteminin pozulması nəticəsində yaranan damar genişlənməsi müxtəlif orqanlarda baş verə bilər. Belə bir vəziyyətdə vazodilatasiya baş verən damarlara müdaxilə etmək lazımdır. Bu baxımdan, vazodilatasiyanın baş verdiyi orqanla bağlı mütəxəssis həkimə müraciət etmək çox vacibdir.
Mənbə: Hürriyet
Tərcümə etdi: Rəhimə Cəmilova
