Hər il 400 mindən çox astma səbəbilə ölümün baş verdiyini qeyd edən Prof. Dr. Məhəmməd Emin Akkoyunlu: “Ölkəmizdə hər 10 adamdan birində görülən astma genetik xəstəlik olduğu üçün qalıcıdır. Bahar, əslində, sinə xəstəlikləri və astma mövsümü kimi tanınır. Şəhər həyatının gətirdiyi toz, ətir, yuyucu vasitə kimi bəzi maddələrin sıx istifadəsi nəticəsində tezliyi artan bir xəstəlikdir”.
Prof. Dr. Akkoyunlu 2 May Dünya Astma Günü çərçivəsində əhəmiyyətli xəbərdarlıqlar etdi. Dünyada 340 milyon astma xəstəsi olduğuna diqqət çəkən Akkoyunlu: “Astma bütün dünyada çox yayğın olan və xüsusilə, səhiyyə sistemini həm maddi, həm də xəstəlik baxımından ciddi yükü olan bir xəstəlikdir. Hər il 400.000-dən çox astma ilə bağlı ölüm olduğunu bilirik və bütün səhiyyə xərclərinin 3 faizinin astma və astma ilə əlaqəli xəstəliklərdən qaynaqlandığını bilirik. Bilirik ki, xəstəlik ağır olmasa da, işçi qüvvəsinin itirilməsinə və tez-tez xəbərlərə səbəb olur. Türkiyədə tezliyi ilə bağlı dəqiq məlumat olmasa da, müxtəlif bölgələrdə fərqli insident nisbətləri var. Astma yayılmasının yüzdə 8-25 arasında olduğunu göstərən tədqiqatlar var. Yəni hər 10 nəfərdən 1-də astma görülə bilər.
"Yaz astma mövsümüdür"
Toz, ətir, yuyucu vasitə kimi maddələrin sıx istifadəsi ilə astmanın daha da artdığını ifadə edən Prof. Dr. Akkoyunlu sözlərini belə davam etdirib: “Uşaqların, xüsusilə, şəhər həyatı səbəbilə erkən dövrdə infeksiya, mikrob və bakteriya ilə qarşılaşmaması səbəbindən astma xəstəliyinin gigiyena səbəbilə inkişaf etdiyi deyilir. Şəhər həyatının gətirdiyi toz, ətir, yuyucu vasitə kimi bəzi maddələrin sıx istifadəsi nəticəsində tezliyi artan bir xəstəlikdir. Astma öskürək, hırıltı və bəzən təngnəfəslik ilə müşayiət olunan, bəzən kortəbii, bəzən müalicə ilə, tutmalar şəklində sağalan xəstəlikdir. Bu əlamətlərə baxdıqda bir çox xəstəliklərin bu qrupda olduğunu bilirik. Bu səbəbdən astma diaqnozu bəzən diqqətdən kənarda qalır, bəzən də astma adı altında olan xəstəliklərin səhv diaqnoz qoyulduğu bilinir. Astma bədənin normal mövcud olan qıcıqlandırıcılara həddindən artıq reaksiyasıdır. Hər kəs qıcıqlanma yaradır, lakin astma xəstələrində bu, çox şişirdilmiş reaksiya ilə baş verir. Havanın çirklənməsi səbəbindən bəlğəmdə bir qədər artım bəzən çox sıx olmayan öskürəyə səbəb ola bilər, lakin bu, astma xəstələrində daha sıxlıqla olur. Yaz aylarında çiçək tozcuqlarının və kiflərin intensiv olduğu, bəzən, hətta kimyəvi çirkləndiricilərin də intensiv olduğu dövrdür. Bahar, əslində, sinə xəstəlikləri və astma mövsümü kimi tanınır və payızda daha az müşahidə edirik.
"Çünki bu, genetik xəstəlikdir"
Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu astmanın, ümumiyyətlə, genetik xəstəlik olduğu üçün qalıcı olduğunu xatırladaraq bu məlumatları verdi: “Astmanı torpaq kimi dəyərləndiririk. Torpaq hazırdır, münbit torpaqdır, amma üzərinə toxum əkməsən, cücərməz. Astma genetik bir xəstəlikdir, hətta genetik fon olsa da, ona qıcıqlandırıcı əlavə edilmədikdə və ya siqaret, qəlyan tüstüsü kimi qıcıqlandırıcılara məruz qalmasanız, yuxarı tənəffüs yolları xəstəliyi yoxdursa, ehtimal xəstəliyin meydana gəlməsi və ya mövcud astmanın şiddətlənməsi aşağı olaraq qalır. Buna görə də simptomların baş verməsi üçün aktivliyə məruz qalma mövcud olmalıdır. Eyni zamanda xəstəliyin yükü azaldılsa, zamanla dərmanların dozası azaldıla bilər və müəyyən dövrlərdə dərmanlar tamamilə dayandırıla bilər. Xəstəliyin yenidən başlamasının qarşısını almaq üçün astmaya səbəb olan maddələrdən uzaq durmaq lazımdır. Əgər sizdə astma varsa; Siqaretdən qəti şəkildə uzaq durmalı, dərmanlardan düzgün istifadə edilməli, balanslı və nizamlı qidalanma həyata keçirilməlidir. Elə bir həyat sürmək lazımdır ki, tozdan, tüstüdən qalmasın, infeksiyadan qorunsun. Əslində, astma nəzarət altına alındıqda heç bir əlavə zərər verməyəcək bir xəstəlikdir, lakin nəzarət altına alınmadıqda hər şey çox dəyişir. Diqqət edilməli bir xəstəlikdir”.
Mənbə: Habertürk
Tərcümə etdi: Məryəm Abdullazadə
