Hər kəs özünü hər zaman yaxşı hiss edə bilməz. Belə bir vəziyyətin dərhal psixiatrik xəstəlikdən qaynaqlandığını söyləmək düzgün deyil. Gündəlik həyatda 'psixoloji xəstəliklər' olaraq adlandırılan 'psixiatrik xəstəliklər' tibbi terminlərlə belə izah edilə bilər: İnsanın duyğularına, düşüncələrinə və davranışlarına təsir edən, insanların münasibətlərinin və funksionallığının pozulmasına səbəb olan xəstəliklərdir.
Müvəqqəti və ya xroniki ola bilən psixiatrik xəstəliklər insanın digər insanlarla münasibətlərinə və gündəlik həyatına təsir edir. Psixoloji xəstəlikləri müəyyən etmək çətin ola bilər. Ancaq bilmək lazımdır ki, bu xəstəliklər həm psixi sıxıntı, həm də həyatın bir çox sahələrində fəaliyyətin pozulması ilə xarakterizə olunur. Psixoloji xəstəliklər və onların əlamətləri pozğunluğun növündən asılı olaraq fərqli olsa da, bəzi tipik əlamətləri var. Psixoloji xəstəliklərin simptomları aşağıdakılardır:
Narahatlıq
Depressiv əhval
yuxu problemləri
İştahanın dəyişməsi
Əhval dəyişiklikləri
Alkoqol və maddə istifadəsi pozğunluqları
Qıcıqlanma
İstəksizlik
Sosial həyatdan uzaqlaşma və ya təcrid olunma
Konsentrasiyanın pisləşməsi
İntihar və ya özünə zərər vermə düşüncələri
Psixiatrik xəstəliklərin təsnifatı və diaqnozu həm mütəxəssislər, həm də xəstələr üçün narahatlıq yarada bilər. Diaqnozu asanlaşdırmaq üçün daha çox Amerika Psixiatriya Assosiasiyası tərəfindən nəşr olunan Psixi Bozuklukların Diaqnostik və Statistik Təlimatı, DSM V istifadə olunur. Məlumdur ki, 300-ə yaxın psixiatrik xəstəlik var. Bununla belə, pozğunluqların bir çox alt növləri var. Əhval pozğunluqları, narahatlıq pozğunluqları, yemək pozğunluqları, yuxu-oyanma pozğunluqları, şizofreniya və psixotik pozğunluqlar, neyroinkişaf pozğunluqları və şəxsiyyət pozğunluqları kimi diaqnostik kateqoriyalar var. Ümumi psixoloji xəstəliklərə aşağıdakılar daxildir:
Anksiyete pozğunluqları
Unipolyar depressiya
Bipolyar pozğunluq
Diqqət çatışmazlığı hiperaktivlik pozğunluğu
Yuxu pozğunluqları
Yemək pozğunluqları
Obsesif kompulsif pozğunluq (OKB)
panik pozğunluğu
travma sonrası sinir pozğunluğu
Şizofreniya
Sosial anksiyete pozğunluğu (sosial fobiya)
spesifik fobiyalar
Alkoqol və maddə istifadəsi kimi pozğunluqlar
Bütün bu pozğunluqlar arasında ən çox rast gəlinən psixoloji xəstəliklər anksiyete pozğunluğu və depressiyadır.
Mənbə: aci badem
Tərcümə etdi: Aynur Mikayılova
