Tibbdə yüksək qan təzyiqi olaraq bilinən hipertoniya, qanın damar divarlarına təzyiqinin anormal dərəcədə yüksək olduğu bir vəziyyətdir. Bu yüksək təzyiq ürəyin daha çox işləməsinə və damarların zamanla zədələnməsinə səbəb olur.
Uzun müddətdə hipertoniya ürək xəstəliyi, insult və böyrək zədələnməsi kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Hipertoniya tez-tez aşkar simptomlar göstərməyən və nəzərə çarpmadan irəliləyə bilən bir vəziyyətdir, buna görə də "səssiz qatil" adlanır.
Qan təzyiqi mm Hg (milimetr civə) ilə ölçülür və iki rəqəmlə ifadə edilir: sistolik (qan təzyiqi ən yüksək olduqda) və diastolik (iki ürək döyüntüsü arasında ən aşağı təzyiq). Hipertoniya adətən sistolik təzyiq 140 mm civə sütunu və ya daha çox olduqda və/və ya diastolik təzyiq 90 mm civə sütunu və ya çoxlu ölçmələrdə daha yüksək olduqda diaqnoz qoyulur.
Hipertoniya ilə bağlı ən çətin şey, uzun müddət heç bir simptom göstərməməsidir. Ancaq bəzi insanlarda yüksək təzyiq müəyyən simptomlara səbəb ola bilər. Bu simptomlar adətən qan təzyiqi kəskin yüksək olduqda baş verir və bunlara aşağıdakılar daxil ola bilər:
Baş ağrısı: Şiddətli baş ağrıları, xüsusilə səhərlər hiss olunur.
Başgicəllənmə: qeyri-sabitlik və ya fırlanma hissi.
Görmə problemləri: Bulanıq görmə və ya görmə sahəsində müvəqqəti dəyişikliklər.
Sinə ağrısı: Sinə içində təzyiq və ya ağrı hissi.
Nəfəs darlığı: Yüngül fəaliyyətlər zamanı belə nəfəs darlığı yaşanır.Burun qanaması: Heç bir səbəb olmadan burun qanamaları.Bu simptomlardan biri olan ibtidai (Əsas) Hipertoniya: Bu tip hipertoniyanın dəqiq səbəbi çox vaxt məlum olmur və hipertoniya hallarının çoxunu təşkil edir. Birincili hipertoniyanın yaranmasına səbəb olan amillərə genetik meyl, qocalma, yüksək duz qəbulu, artıq bədən çəkisi, qeyri-kafi fiziki aktivlik, siqaret çəkmə, müəyyən qidalanma vərdişləri (məsələn, çox yağlı və az lifli pəhrizlər) daxildir.
İkincili Hipertoniya: Bu tip digər əsas sağlamlıq vəziyyəti nəticəsində baş verir. İkinci dərəcəli hipertoniyaya səbəb ola biləcək şərtlərə böyrək xəstəlikləri, endokrin pozğunluqlar, bəzi dərmanların yan təsirləri və yuxu apnesi daxildir. İkincili hipertoniya adətən qan təzyiqinin daha ani və kəskin yüksəlməsinə səbəb olur.
Mənbə: haber türk
Tərcümə etdi: Aynur Mikayılova
