Bu gün:

Hindistan mədəniyyəti


Hindistan mədəniyyəti çoxəsrlik tarix və irs üzərində qurulub və dünyanın ən qədim mədəniyyəti sayılır. Hindistan xalqı öz sivilizasiyasını 4500 il əvvələ qədər davam etdiyi üçün Hindistan mədəniyyəti dünyanın ən qədim mədəniyyətlərindən biridir. All World Gayatri Pariwar (AWGP) təşkilatına görə, bir çox mənbələr onu "Sa Prathama Sanskrati Vishvavara" - dünyada ilk və ən yüksək mədəniyyət kimi təsvir edir.


Hindlilər memarlıqda (Tac Mahal), riyaziyyatda (sıfırın ixtirası) və tibbdə (Ayurveda) bir çox qərb sivilizasiyalarından xeyli əvvəl əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə etdilər.


Bu gün Hindistan CIA World Factbook-a görə, 1,3 milyarddan çox insanı olan ölkədir və onu Çindən sonra dünyanın ən sıx əhalisi olan ikinci ölkədir.


MKİ-nin məlumatına görə, Hindistanın etnik tərkibi 72 faiz Hind-Aryan (əsasən Mərkəzi Asiya mənşəli insanlar üçün ümumi termindir) və 25 faizi Draviddir (əsasən Cənubi Asiya mənşəlidir).


Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına görə Hindistanda 28 ştat və yeddi ərazi var. 2010-cu ildə Qucarat Ali Məhkəməsinin qərarına əsasən Hindistanda rəsmi dil yoxdur, baxmayaraq ki, hind dili hökumətin rəsmi dilidir və ingilis dili köməkçi rəsmi dil hesab olunur. Hindistan Konstitusiyası rəsmi olaraq 23 rəsmi dili tanıyır.


Hindistanda yaşayan bir çox insan Devanaqari yazısı ilə yazır. Əslində, Hindistanda insanların əksəriyyətinin hindi dilində danışması yanlış fikirdir. CIA-nın məlumatına görə, Hindistanda bir çox insan hindi dilində danışsa da, Hindistan sakinlərinin ən azı 56 faizi hind dilindən başqa bir dil danışır. Benqal, Marathi, Teluqu Tamil, Qucarati və Urdu dilləri ölkədə danışılan bəzi digər dillərdir.


Qədim Hind-Avropa dili olan sanskrit Şimali Hindistandan gəlib. Dilin necə başladığı dilçilər arasında mübahisə nöqtəsi olmuşdur. İngilis, fransız, fars və rus dilləri ilə bir çox oxşarlıqları bölüşür.


Hindistan, dünyada üçüncü və dördüncü ən böyük dinlər olan Hinduizm və Buddizmin doğulduğu yer olaraq təyin olunur. Əhalinin təxminən 84 faizi hindu olduğunu bildirir. Hindistanlıların təxminən 13 faizi müsəlmandır ki, bu da onu dünyanın ən böyük İslam xalqlarından birinə çevirir.


Hindistanı idarə edən Moğol hökmdarlarının təsiri onların məşhurlaşdırdıqları yemək tərzində aydın şəkildə hiss olunur. Hind yeməklərinin çoxu barmaqlarla və ya qab-qacaq kimi istifadə edilən çörəklə yeyilir. Naan, mayalı, sobada bişmiş xörək də daxil olmaqla yeməklərlə birlikdə təqdim edilən çoxlu çörəklər var və Şimali Hindistanda yayılmış noxud köri ilə yeyilən qızardılmış yastı çörək-bhatoora.



Hindistan memarlığının ən məşhur nümunəsi Moğol imperatoru Şah Cahan tərəfindən üçüncü arvadı Mümtaz Mahalın şərəfinə tikdirdiyi Tac Mahaldır. Hindistan, ümumiyyətlə Bollivud kimi xatırlanan film sənayesi ilə məşhurdur. 


"Hindistanda Müqavilə Qanunu" (Wolters Kluwer, 2016) müəllifi Nilima Bhadbhade'ye görə hind rəqsi, musiqisi və teatr ənənələri 2000 ildən artıqdır.



Hindistan geyimləri geyilən rəngli ipək sarilər, lehenqa və ya çəniya adlanan yubka ilə choli ilə geyilən və dupatta şərf ilə bir çox ölkənin qadınları tərəfindən ghagra choli adlı ansambl yaratmaqla yaxından eyniləşdirilir. Kişilər üçün ənənəvi geyim parçası dhoti bel və ayaqları ətrafında bağlanan tikişsiz parçadır. Kişilər də kurta (qadınlar üçün kurti), dizə qədər geyilən boş köynək geyinirlər.


Mənbə: livescience.com 

Tərcümə etdi: Ləman Əliyeva

Paylaş
Şərh əlavə et