"Somnambulizm" olaraq da bilinən yuxuda gəzinti yuxuda ikən qalxıb ətrafda gəzmək deməkdir. Uşaqlarda böyüklərə nisbətən daha çox rast gəlinən yuxuda gəzinti, adətən, yeniyetməlik illərində öz-özünə yox olur. Bəzi insanlarda rast gəlinən yuxuda gəzmə, adətən, ciddi bir problemin əlaməti deyil və müalicə tələb etmir. Bununla belə, təkrarlanan yuxuda gəzinti əsas yuxu pozğunluğunu göstərə bilər.
Yetkinlərdə yuxuda gəzinti digər yuxu pozğunluqları ilə birlikdə müxtəlif xəstəliklərin təzahürü ola bilər.
Yuxuda gəzməyin əlamətləri hansılardır?
Yuxuda gəzinti, adətən, gecənin erkən saatlarında, yuxuya getdikdən 1-2 saat sonra baş verir. Əksərən gündüz yuxularında görünmür.
Yuxuda gəzinti bir neçə dəqiqə, lakin nadir hallarda daha uzun çəkir. Yuxuda gəzinti zamanı insan çarpayıda oturub gözlərini aça, yataqdan qalxıb ətrafda gəzə bilər, başqaları ilə cavab verməyə və ünsiyyət qurmaya bilər. Xəstəni oyatmaq cəhdləri cavabsız qalır və yuxuda gedən insan oyanmaqda çətinlik çəkə bilər. Oyandıqdan sonra qısa müddət ərzində çaşqınlıq və ya çaşqınlıq hiss edə bilər. Bəzi xəstələrdə hadisə zamanı çox mürəkkəb davranışlar müşahidə olunur. Məsələn, o, geyinmək, danışmaq və ya yemək kimi gündəlik işləri yerinə yetirə bilər. Bəzi hallarda pilləkənlərdən yıxılaraq və ya pəncərədən tullanaraq, evdən çıxarkən, avtomobil sürərkən, hətta fərqində olmadan cinsi fəaliyyətə girərək özlərinə xəsarət yetirə bilər.
Yuxuda gəzənlər oyandıqdan dərhal sonra aqressiv davranışlar göstərə bilərlər. Yuxuda gəzinti əhval-ruhiyyənin müxtəlif emosional dalğalanmalarından sonra baş verir və insanlar adətən səhər baş verən hadisəni xatırlaya bilmirlər. Bu şikayətləri olan xəstələrdə yuxu pozğunluğu səbəbiylə gün ərzində zehni və fiziki performanslarında azalma müşahidə edilir və gün ərzində yorğunluq, konsentrasiyanın olmaması kimi şikayətlər ola bilər.
Yuxuda gəzmənin səbəbi nədir? Yuxuda gəzməyə nə səbəb olur?
Yuxu pozğunluqları üzrə ixtisaslaşmış həkimlər hesab edirlər ki, yuxuda gəzinti normal olaraq xəstə dərin yuxu mərhələsində olduqda və yuxu davam edərkən fiziki fəaliyyətə başlaması üçün qismən oyandıqda baş verir. Bu cür qismən oyanmanın baş vermə ehtimalına müxtəlif amillər təsir göstərir. Bunlar çox vaxt genetik və ailə tarixi olan insanlar ola bilər.
Mənbə: memorial.com
Tərcümə etdi: Uğur Hacıyev
