Pişiklər incə heyvanlar kimi tanınır: Yumşaq və qalın tüklərini daim təmizləyirlər. Ancaq qulaqlarının ətrafındakı saçları daha seyrəkdir. Bəs niyə pişiklərin qulaqlarının ətrafında bu qədər az tük var? Bu, normaldırmı?
Mütəxəssislərin fikrincə, bu, təkcə normal deyil, həm də pişiklərin təkamülü üçün vacibdir. Pişiklərin açıq tüksüz ləkələrini araşdırmadan əvvəl bilmək lazımdır ki, onların kürkləri çox mühüm funksiyalara malikdir. Purdue Universitetində heyvanların rifahı üzrə alim Judith Stella "Onların tükləri dərilərini kol cızıqlarından qoruyur",– deyib. Lələklər həm də istilik, sosial siqnallar və bəlkə də, müdafiə mexanizmi kimi xidmət edir. Lakin bütün bədənlərində tüklər eyni deyil. Pişik tüklərinin çoxu iki təbəqədən ibarətdir; yay aylarında incələn, istilik təmin edən daha nazik saç alt təbəqəsi və əsasən qoruma təmin edən daha sərt qoruyucu tüklər. Bu ikiqat lələk quruluşu, bir neçə diqqətəlayiq istisna olmaqla, demək olar ki, bütün bədəni əhatə edir. "Onların pəncələrinin altında tük yoxdur, əgər olsaydı, torpaq və nəm toplayardı və bu onların maraqlarına uyğun olmazdı",– deyə Stella bildirib. "Onların perianal nahiyə ətrafında bir qədər incə tükləri də var ki, bu da onların daha təmiz qalmasına kömək edir". Pişiklərin qulaqlarının ətrafındakı sahə başqa bir xüsusi haldır. Stellanın sözlərinə görə, pişiyin üzündə seyrək tüklərin olması tamamilə normaldır. Bununla belə, elm adamları bunun niyə belə olduğuna dair dəqiq məlumata sahib deyillər. Bunun səbəbi ilə bağlı qəti bir şey deyə bilmərik, lakin bunun baş verdiyini müşahidə edə bilərik. Mənim nəzəriyyəm budur ki, bunun səslə əlaqəsi ola bilər. Görünüşün bu qəribəliyi yalnız ev pişikləri (Felis catus) ilə məhdudlaşmır, həm də Afrika çöl pişikləri (Felis lybica), ocelotlar (Leopardus pardalis) və vaşaqlar (cins Lynx) kimi kiçik pişik növlərində də rast gəlinir. Pantherinae alt ailəsinə daxil olan pələng (Panthera tigris), şir (Panthera leo) və yaquar (Panthera onca) kimi böyük pişiklərdə bu tüksüz sahə yoxdur. Vaşinqton Universitetində təkamülçü bioloq və “Pişiklərin miyavlaması: Pişiklər Savannadan sizin divanınıza necə təkamül etdi” (Vikinq, 2023) kitabının müəllifi Conatan Losos üçün bu, təkamül biologiyasında klassik sualdır. “Xüsusiyyətlərin növlər üzrə paylanmasını necə izah edirik? Kiçik pişiklərdə keçəl ləkələrin olması bu ləkələrin onlar üçün faydalı olduğunu, lakin böyüklər üçün olmadığını göstərə bilər". Stella deyir ki, üstünlük bu fərqli pişik növlərinin ovlanmasında ola bilər. Pişiklər ultrasəs səsləri eşidir, gəmiricilər isə bu eşitmə diapazonunda səslər çıxarır. Bəlkə də, bu nahiyələrdə tüklərin olmaması səs dalğalarını qulağa fokuslamağa və ya səsin haradan gəldiyini müəyyən etməyə kömək edir. Kiçik pişik növlərinin quşlardan ilanlara qədər ovladığı heyvanlar olsa da, araşdırmalar göstərir ki, onların pəhrizlərinin çoxu gəmiricilərdən ibarətdir və bu heyvanların aşkarlanması üçün hər hansı uyğunlaşmanın dəyərli üstünlük təmin edə biləcəyini göstərir. Antilop və ya çöl donuzu kimi daha böyük heyvanları ovlayan böyük pişiklər üçün ultrasəs tezliklərinin aşkarlanması yaşamaq üçün daha az vacib olduğundan onlar çox güman ki, eyni fərqli palto modelini inkişaf etdirməyiblər. Losos deyir: "Bu cür təkamül uyğunlaşma fərziyyələrini araşdırmaqda problem ondan ibarətdir ki, inandırıcı izahat tapmaq asandır, lakin bu fərziyyəni yoxlamaq əslində çox çətindir". “Bu fərziyyəni necə sınayırıq? Bəlkə də, pişik eşitməsinin ətraflı akustik analizi ilə. Və ya müxtəlif dərəcədə tüksüz ləkələri olan pişikləri tapmaq və gəmiriciləri və ya ov uğurlarını aşkar etmək qabiliyyətini müqayisə etmək. Və ya tüksüz ləkəni aradan qaldırmaq üçün bir yol tapmaq. Bunu necə etdiyinizi bilmirəm və bu tüksüz ləkələri kimsə araşdırıb ya yox, bilmirəm. Hələlik bu, sadəcə bir nəzəriyyədir, lakin bu xüsusiyyətin bütün Felinae alt ailəsində mövcud olması bu lələk modelinin müəyyən bir fitness üstünlüyü təmin etdiyini güclü şəkildə göstərir. Bununla belə, Losos daha konkret sübutlar olmadan nəticələrə tələsməkdən çəkindirir.
Mənbə: Arkeofili
Tərcümə etdi: Fatimə Şükürova
