Amerikalıların ildə adambaşına orta hesabla 50 litr popkorn yediyini bilirdinizmi? Çox yüksək bir nisbət kimi görünsə də, bu ləzzətli yeməyin tarixdən bəri tez-tez tükədildiyini nəzərə alsaq, bu nisbət aşağı da ola bilər.
Popkorn dünyanın ən qədim qidalarından biridir. Məlumdur ki, popkorn Amerika qitəsində qədim dövrlərə gedib çıxır və Avropaya sonralar gəlib. Sapı üzərində yediyimiz qovrulmuş və ya qaynadılmış qarğıdalı növü patlatma növündən fərqlidir. Arxeoloqlar Amerikanın cənub-qərbindəki çoxsaylı mağaralarda qarğıdalı toxumları tapdılar.
Qarğıdalının becərildiyi ilk yer Amerika qitəsidir və onun tarixi 7 min il əvvələ gedib çıxır. Qarğıdalı ilk dəfə kimin atdığı barədə məlumat olmasa da, popkorndan İnka və Peru sivilizasiyalarında həm yemək, həm də bəzək üçün istifadə edildiyi məlumdur.
Tədqiqatçı Kristofer Kolumb 500 il əvvəl Amerika qitəsini kəşf etdikdən sonra qarğıdalı bütün dünyaya yayıldı. Qarğıdalı Amerikadan Avropaya, oradan da Asiyaya gətirilən bir bitki idi... Qarğıdalı Şərqi Aralıq dənizinə İspaniyadan, Cənubi Fransadan və İtaliyadan yayıldı. 1520-30-cu illərdə Suriya, Livan və Misirdə qarğıdalı becərilməsi başlandı. 1540-cı ildə ensiklopediya yazıçısı Ruellus yazır ki, "Qarğıdalı Fransaya Farsdan əcdadlarımız tərəfindən gətirilib". Alman səyyahının dediyinə görə, Fərat düzənlikləri qarğıdalı tarlaları ilə örtülmüşdü.
Sonrakı əsrdə Balkanlara yayıldı və 1650-ci ildə Şerban Kantakuzin tərəfindən Rumıniyaya gətirildi. Yalnız 1639-cu ildə İspaniyadan Tuluzaya daxil oldu. 1700-cü illərdə Fransada geniş yayıldı və 1800-cü illərdə Avropada tanındı. Çilili arxeoloq Kaliforniya Universitetinin Nəbatat Bağının qurucusu botanik Tomas Harper Qudspeedə qədim qarğıdalı ləpələri hədiyyə edib.
Bəs ilk popkorn nə vaxt partladılıb?
Nyu Meksikoda yarasa mağarasında 4000 illik popkorn qalıqları aşkar edilib.
Hindlilər Amerika hindularından qalma popkornu yeyir və onu pisliklərdən qoruduğuna və xəstəliklərə şəfa verdiyinə inandıqları “amulet” adlı zinət əşyası kimi boyunlarına taxırdılar. Amerika kəşf ediləndən bəri popkorn ağ dərili insanlara da keçib.
1650-ci ildə bir ispan tərəfindən yazılmış tarixdəki ən qədim tapıntıda, Amerika yerlilərinin popkornu "pisancalla" adlandırdıqları qeyd olunur. Amerikanın ilk köçkünləri poppable qarğıdalı yetişdirir və onu qəlyanaltı və səhər yeməyi taxılları kimi istifadə edirdilər. Bir çox evlərdə qarğıdalıları alov üzərinə tökmək üçün taxta tutacaqlı məftil zənbillərin olması popkorn istehlakının geniş vüsət aldığını göstərir.
Küçə satıcısı olmaq üçün 1885-ci ildə Çikaqoya gələn Charles Creators benzinlə işləyən yeni popkorn maşını ixtira etdi.
Mənbə: hürriyet.com
Tərcümə etdi: Aytac Musayeva
