Nə qədər vaxt keçsə də, tarixdə bəzi ləkələr qalır. Qaradərililərin əsrlər boyu “qul” kimi görünməsi bu gün də sağalacaq yara deyil. Əslində, bu mövzuda açılan bəzi muzeylərdə o günləri anlamağa imkan verən detallar nümayiş etdirilir.
Foto: Qul otağı
Köləlik sistemi tarixin bir çox dövrlərində müşahidə edilmişdir. Hər bir dövlət seçdiyi milləti bir müddət əsarət altına alıb və qullardan müxtəlif yollarla istifadə edib. Ancaq biz 15-ci əsrin köləlik dünyasını nəzərdən keçirəcəyik.
Bu əsrlərdə yaşayan insanların başına o qədər kədərli hadisələr gəlib ki, dünyanın geridə qoyduğu bu dövrü anlamaq çox çətindir.
Foto: Ucaldılmış damı olan qul kabinəsi
15-19-cu əsrlər arasında Afrika və qaradərili yerlilər köləlik sistemi səbəbindən öz torpaqlarından zorla çıxarılıb. Əslində, Avropanı ora cəlb edən köləlik deyil, qızıl mədənləri idi, lakin zaman keçdikcə hər ikisinə sahib olmaq istəyirdilər.
Foto: Alabama Köləlik Muzeyi
Qullar toplandıqları bölgələrdən qeyri-insani şəraitdə Amerika qitəsinə aparılırdı. Buna tarixdə “orta keçid” deyirlər.
Şərait ağır olduğundan hamı o tərəfə keçə bilmədiyi üçün “orta” adlanırdı. Keçid hələ tamamlanmamışdı, yalnız uğur qazananlar qarşı tərəfə keçə biləcəkdilər.
Foto: Luiziana Muzeyi - Uşaq qul heykəllər
Qulları alan şirkət qulların qarışmaması üçün qulların sinəsinə şirkətin loqosunu qaynar ütü ilə damğalayırdılar.
Foto: Beynəlxalq Köləlik Muzeyi - Timalle heykəli
Köçürmə günü qullara bol qida verilirdi. Bu onların Afrika ilə vidalaşacağına işarə idi. Yedirildikdən sonra topuqlarından cüt-cüt zəncirlənərək gəmilərə aparılırdılar.
Foto: Beynəlxalq Köləlik Muzeyi - En Blan heykəli
Gəmilərdə vəziyyət ağır idi. Çoxları köç zamanı öldü. Bəzən hətta gəmidəki qida ehtiyatının məhdudluğundan diri-diri dənizə atılırdılar.
Kölələr əraziyə gətirilərkən onları başqa qaydalar gözləyirdi:
* Sahibinin yazılı razılığı olmadan heç bir qul öz təsərrüfatını tərk edə bilməz.
* Qullar musiqi alətlərində, nağaralarda, buynuzlarda çala bilməz və üsyanı göstərən yüksək səslər çıxara bilməzdilər.
Foto: Beynəlxalq Köləlik Muzeyi - qullarda istifadə olunan qandallar
* Ağdərililər heç bir qaradərilinin küçədən keçməsini istəmirdi. Hətta ağdərililər də qaradərililəri heç bir səbəb olmadan silah və ya qaçaqmalçılıq axtarmağa təşviq edirdilər.
* Qaradərililər digər qaradərililər haqqında məlumat verməyə, qaçışların qarşısını almağa və qaçanları təhvil verməyə təşviq edilirdi. Bunu edənlər isə yeni paltar və daha yaxşı rəftarla mükafatlandırıldılar. Onların hamısı "sağ qollarına qırmızı xaç nişanı taxırdılar ki, onları bütün yaxşı insanlar tanıya və sevə bilər".
Foto: Beynəlxalq Köləlik Muzeyi - Qaraya qarşı təşkilat Ku Klux Klan kostyumu
Köləlik nə zaman ləğv olundu?
İlk qanunlar 19-cu əsrin birinci rübündə-1807-ci ildə İngiltərə və ABŞ-da qəbul edildi, sonra digər Avropa dövlətləri də buna əməl etdilər. Bununla belə, dünya bu qərarı verənə qədər milyonlarla insan zorakılığa məruz qaldı və öldürüldü.
Mənbə: Habertürk
Tərcümə etdi: Aytən Babaşova
