Freeman Ranço ABŞ-ın Texas ştatında yerləşən unikal tədqiqat mərkəzidir. Bu ərazi “cəsəd ferması” kimi tanınır və Texas Dövlət Universitetinin Məhkəmə Antropologiyası Mərkəzinin nəzarəti altında fəaliyyət göstərir. Ranço 2008-ci ildə açılıb və əsas məqsədi insan cəsədlərinin müxtəlif mühitlərdə çürümə proseslərini araşdırmaqdır. Bu tədqiqatlar məhkəmə tibbi ekspertizası və kriminalistika üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Freeman Ranço təxminən 10 hektar (100.000 kvadrat metr) ərazini əhatə edir. Burada elmi tədqiqatlar üçün 50-yə yaxın donor cəsədi yerləşdirilir. Bu cəsədlər fərqli şəraitdə tədqiq olunur:
• Bəziləri açıq havada qoyulur ki, günəş işığı və hava şəraitinin təsiri öyrənilsin.
• Digərləri xüsusi qəfəslərə yerləşdirilir ki, bakterial çürümə və çürükçü canlıların təsiri analiz edilsin.
Bu tədqiqatlar cəsədlərin çürümə prosesini müxtəlif ekoloji şəraitdə öyrənməyə imkan verir.
Freeman Rançoda aparılan tədqiqatlar məhkəmə antropologiyası və kriminalistika sahəsində inqilabi yeniliklərə səbəb olub. Əsas elmi nəticələr bunlardır:
• İnsan cəsədlərinin müxtəlif hava və torpaq şəraitində çürümə sürətinin təyin edilməsi.
• Ölüm vaxtının dəqiq müəyyən edilməsi üçün yeni metodların işlənib hazırlanması.
• Cinayət araşdırmalarında daha dəqiq məhkəmə tibbi ekspertizası aparılması.
Bu məlumatlar hüquq-mühafizə orqanlarına cinayət işlərinin açılmasında kömək edir.
Belə tədqiqatlar ciddi etik qaydalara uyğun aparılır. Freeman Rançoda istifadə olunan bütün cəsədlər donorların və ya onların ailələrinin könüllü razılığı ilə verilir. Tədqiqatlar insan ləyaqətinə hörmət çərçivəsində və mövcud hüquqi normalara uyğun həyata keçirilir.
Freeman Ranço məhkəmə antropologiyası və məhkəmə tibbi ekspertizasının inkişafına böyük töhfə verir. Bu tədqiqat kompleksi sayəsində alimlər cəsədlərin çürümə proseslərini daha dərindən öyrənə bilir, hüquq-mühafizə orqanları isə cinayət işlərinin açılmasında daha dəqiq məlumatlar əldə edirlər.
Mənbə: Maximonline
Tərcümə etdi: İbrahim Çobanlı
