Hər birimiz hava haqqında məlumat alarkən "yağış yağma ehtimalı" sözünə rast gəlmişik, lakin bunun dəqiq nəyi ifadə etdiyini bilirsiniz?
Göründüyü kimi sadə bir anlayış olan yağıntı ehtimalı geyinmədən əvvəl hava proqnozunu yoxlayan çoxumuzun gündəlik işində öz yerini tutur. Bəziləri üçün 60% yağıntı ehtimalı çətir daşımağı tələb edir. Bəziləri üçün 80% və ya daha yüksək tələb olunur. Təəssüf ki, çoxumuz yağıntı ehtimalının əslində nə demək olduğuna dair dəqiq təsəvvürümüz olduğuna əmin olsaq da, bu, yəqin ki, belə deyil.
60% yağıntı ehtimalı o demək deyil ki, ərazinin 60% yağıntı alacaq. Bu o demək deyil ki, müəyyən bir vaxt ərzində 60% yağış yağacaq və ya bu haqda ehtimalı olan birinin 60% yağış yağacağına əmin olmasıdır. Yaxşı, bu nə deməkdir?
Milli Hava Xidməti tərəfindən müəyyən edilən yağıntı ehtimalı "müəyyən müddət ərzində bu proqnozun tətbiq olunduğu yerə ən azı 0,254 millimetr (0,01 düym) yağış yağması ehtimalıdır". Beləliklə, 60% yağıntı ehtimalı bu bölgədə müvafiq meteoroloji şərait yarandıqda ən azı bir az (60%) yağış yağacağı deməkdir. Bu, yağıntı ehtimalıdır.
Yağış ehtimalının hesablanması
Müəyyən bir müddət ərzində müəyyən bir ərazi üçün yağıntı ehtimalını tapmaq üçün proqnozlaşdırıcının etibarlılıq dəyərini götürürük və onu yağıntıdan təsirlənəcək əraziyə vururuq. Tutaq ki, sabah Klivlendin 50%-nin ən azı 0,01" yağıntı alacağına 100% əminik. Bu halda yağıntı ehtimalı belədir.
1×0, 5=0, 1×0.5= 0.5 olduğundan 50% olacaq. Klivlendin 50%-nin sabah yağış yağacağına dair proqnozumuza yalnız 80% əmin olsaydıq, yağıntı ehtimalı 0.85× 0.5=0.4
0.8×0.5=0.4-dən tapıldığı kimi 40% olardı.
Əgər indiyə qədər yağıntı ehtimalı ilə bağlı səhv etmisinizsə, tək deyilsiniz. 1960-cı illərin sonundan etibarən ABŞ-da hava proqnozları ictimaiyyətə açıqdır, lakin araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, respondentlərin 35%-73,8%-i, hətta meteoroloq olsalar belə, yağıntı ehtimalını səhv müəyyən edirlər.
Mənbə: Britannica.com
Tərcümə etdi: Aytac Musayeva
