Tədqiqatçılar nəsli kəsilməkdə olan Prjevalski vəhşi atının bütün genomunun xəritəsini uğurla tərtib ediblər.
Mühafizə səyləri sayəsində bir vaxtlar vəhşi təbiətdə nəsli kəsilmiş bu növün indi təxminən 2000 fərd əhalisi var.
“G3: Genlər, Genomlar, Genetika” jurnalında dərc edilən araşdırma Baytarlıq Tibb Məktəbinin tədqiqatçıları Nikol Flak və Lauren Hughes və Qida, Kənd Təsərrüfatı və Təbii Resurs Elmləri Məktəbindən professor Kristofer Folk tərəfindən aparılıb. Miçiqan Universitetinin tələbələri də Folkun heyvanşünaslıq dərsi vasitəsilə genom ardıcıllığına töhfə verdiləBir heyvanın əsas planını təşkil edən genom, bir növü unikal edən və bir populyasiyanın sağlamlığı haqqında bizə vacib məlumatlar verir. Folk deyir ki, onun tələbələri dünyanın ən keyfiyyətli Prjevalski vəhşi atı genomunu yaratmaq üçün birlikdə çalışıblar. Tədqiqatçılar indi bu genomdan gen mutasiyalarının Prjevalski vəhşi atının sağlamlığı və mühafizəsi üçün nə demək olduğuna dair dəqiq proqnozlar vermək üçün bir vasitə kimi istifadə edə bilərlər. Folkun fikrincə, yaxşı istinad olmadan genləri öyrənmək, qutuda şəkil olmadan 3 milyard parçadan ibarət tapmaca qurmaq kimidir. Əhəmiyyətli bir gendə mutasiyaları öyrənən tədqiqatçılar tapmacanı dəqiq şəkildə tamamlamaq üçün yaxşı istinad şəklinə ehtiyac duyurlar.
Minnesota zooparkında yaşayan 10 yaşlı Prjevalski madyanı Varuşkadan götürülmüş qan nümunəsindən istifadə edən tədqiqatçılar növün reprezentativ gen xəritəsini yaradıblar. Zooparkda 1970-ci illərdən bəri 50-dən çox tay doğulan Prjevalski atı yetişdirilməsi və idarə olunmasının uzun tarixi var.
Minnesota Zooparkının baytar həkimi Anne Rivas populyasiyalarının həm zooparklarda, həm də vəhşi təbiətdə yaxşılaşmağa davam edərkən növlərin genetik sağlamlığını qorumaq üçün Minnesota Universiteti ilə əməkdaşlıq etdiklərini söylədi. Onlar həmçinin qeyd edirlər ki, onlar cəmiyyətə onların qorunma səyləri nəticəsində bu atları görmək fürsəti təqdim etməkdən həyəcanlanırlar.
Genomu yaratmaq üçün istifadə edilən qabaqcıl ardıcıllıq texnologiyası soda qutusu ölçüsündə kiçik bir maşından istifadə edir. Onun daşınması o deməkdir ki, bu metod uzaq yerlərdə vəhşi Prjevalski atlarının daha da öyrənilməsi üçün uyğunlaşdırıla bilər.
İstinad genomunun gələcək tətbiqlərinə atların ətraf mühitdəki dəyişikliklərə uyğunlaşmasına kömək edən genlərin öyrənilməsi, spesifik əlamətlər və ya xəstəliklərlə əlaqəli mutasiyaların müəyyən edilməsi və genetik müxtəlifliyi artırmaq üçün gələcək yetişdirmə qərarlarının istiqamətləndirilməsi daxil ola bilər.
Prjevalski atının nəsli kəsilməyə yaxın olduğu dövrdə baş verən həddindən artıq populyasiya darboğazını nəzərə alsaq, belə bir anlayış davam edən yetişdirmə səyləri üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.r.
Mənbə: Arkeofili
Tərcümə etdi: Fatimə Şükürova
