Perfluoroalkil və poliftoralkil maddələri (PFAS) həmçinin suya davamlı geyim, kosmetika, mebel, ləkəyə davamlı məhsullar və yanğın gecikdiricilərdə tapılır.
Kimyəvi maddələrin hamiləlik problemləri, qaraciyər xəstəlikləri, xərçəng və digər xəstəliklərlə əlaqəli olduğu elmi şəkildə sübut edilmişdir. Alimlər deyirlər ki, su samurlarının bədənlərində bu maddələrin konsentrasiyası ətraf mühitin çirklənmə səviyyəsinə bələdçi kimi xidmət edir.
PFAS və ya “sonsuz kimyəvi maddələr” nədir?
1940-cı illərin sonlarından istifadə edilən və perfluoroalkil və polifluoroalkil adlanan birləşmələrə bölünən PFAS, müxtəlif məhsullarda 5 mindən çox çeşidə malikdir. Bunlar məhsulların suya, yağa və ləkələrə davamlı olmasına kömək edir.Təbiətdə çox uzun müddət qala bildiyi üçün "sonsuz kimyəvi maddələr" kimi tanınırlar. Balıqları zəhərləyirlər, sonra heyvanların və insanların bədənlərinə keçirlər. Maddələr məhsullardan süzülərək kanalizasiya və kanalizasiya təmizləyici qurğulara daxil ola bilər. Lakin buranı təmizlənmədən qoyub ətraf mühiti daha geniş şəkildə çirkləndirə bilər.
Alternativlər hansılardır?
İstehsalçılar tərəfində mürəkkəb bir şəkil var. Bəzi istehsalçılar PFAS-dan istifadə etdiklərinin fərqində olmasalar da, başqaları üçün alternativ tapmaq daha asan ola bilər.Məsələn, tekstil sənayesindəki bəzi şirkətlər PFAS tərkibli materialları insan sağlamlığı üçün nisbətən yaxşı olan, lakin yenə də digər materiallarla əvəz edir. plastik lifli paltarlar kimi planet üçün zərərlidir.
Mənbə: BBC news
Tərcümə etdi: Fidan Əlizadə
