Atlara nə üçün nal lazımdır?
Atlar əsrlər boyu insan nəqliyyatında və kənd təsərrüfatında mərkəzi rol oynamışdır. Bu güc və sürət simvolları dırnaqlara qulluq tələb edir və yalnız davam etmək üçün hər dörd-altı həftədən bir xüsusi "ayaqqabılar" dəyişdirilməlidir. Bəs niyə? Vəhşi təbiətdə atlar ayaqqabısız necə dolaşır?
“İnsan istifadəsi üçün əhliləşdirilən və xüsusi olaraq performans üçün yetişdirilən atlar (Equus caballus) ayaqqabı geyinirlər, çünki onların dırnaqları zərifdir və buna görə də qorunmağa ehtiyac duyur”, - Kaliforniya Dövlət Universitetinin baytar həkimi Dr. Fernanda Camarqo bildirib. Onun sözlərinə görə, belə qorunma dırnaqların həddindən artıq aşınmasının qarşısını alır və buna görə də onların həssaslığını azaldır.
Dırnaqların divar kimi tanınan xarici hissəsi daim böyüyən və insan dırnaqları kimi kəsilməyə ehtiyacı olan buynuza bənzər bir materialdan hazırlanır. Bu vəziyyətdə at nalı həm də məhdudlaşdırıcı rolunu oynayır, dırnağın düzgün və bərabər böyüməsinə kömək edir.
Bununla belə, qum və qayalar kimi kobud ərazilər dırnaqların xarici hissəsini aşındıraraq, həssas daxili hissəni ifşa edə bilər. Bu, atın ağrı hissini etməsinə və yeriyə bilməyəcəyinə səbəb olur. Tarixən bu cür qüsurlar atların döyüş meydanlarında və ya məhsul yığımı zamanı istifadə edilməsinə mane olurdu, buna görə də dırnaq divarını gücləndirmək üçün əlavə mühafizə tədbirləri hazırlanmışdır. Arxeoloqlar hesab edirlər ki, atlar əhliləşdirildikdən dərhal sonra onları taxmağa başlayıblar, yəni nalların artıq təxminən 6000 yaşı var.
Nal nə üçün lazımdır?
Əvvəlcə nallar dəridən və ya bitki materialından hazırlanırdı. Camargo, atların ayaqlarına mismarlanmış metal nalların ilk dəfə eramızın 500-cü illərində istifadəyə verildiyini və sonrakı 500 ildə adi hala gəldiyini söylədi. Nalların alüminium və polad versiyaları bu günlərdə ən populyar olsa da, rezin, qatran və plastik kimi müxtəlif materiallar da qorunmaq üçün dırnaqlara mıxlana və ya yapışdırıla bilər, dedi.
Bir çox atların ayaqqabıya ehtiyacı var, amma hamısı deyil: bu, at sürmə növündən, relyefdən və atın nə qədər tez-tez sürdüyündən asılıdır. Çox vaxt onları qayalı ərazidə və ya betonda hərəkət edən heyvanlar geyinirlər. Hətta minilməyən atlar da qayalardan qorunmaq və ya tibbi yardım üçün ayaqqabıya ehtiyac duya bilər. Bununla belə, "burada-orada çapılan və çoxlu ot və ya yumşaq torpaq olan ərazilərdə saxlanılan bir çox atlar, nalçının müntəzəm ziyarətləri ilə ayaqqabı olmadan yaxşı işləyirlər" dedi Camarqo.
Mənbə: techinsider.ru
Tərcümə etdi: Leyla Bayandurlu
