Alimlər süni intellektdən istifadə edərək təbiətdə heç vaxt mövcud olmayan yeni bir zülalın dizaynını yaratdılar. Əgər esmGFP adlanan bu süni zülal təbiətdə özbaşına təkamül etsəydi, bunun üçün təxminən 500 milyon il lazım olardı. Ancaq qabaqcıl dil modelləri sayəsində bu proses saatlar ərzində tamamlandı. Üstəlik, bu yeni protein bəzi dəniz canlıları kimi parlayır.
Tədqiqat məşhur "Science" jurnalında dərc olunub. Tədqiqatçılar zülal təkamülünü sürətləndirmək üçün ESM3 adlı qabaqcıl süni intellekt modelindən istifadə ediblər. Təbii təkamüldə zülallar təsadüfi mutasiyalar və təbii seçmə yolu ilə formalaşsa da, ESM3 2,78 milyard məlum zülaldan alınan məlumatlar əsasında hazırlanır və sıfırdan tamamilə yeni amin turşusu ardıcıllığı yarada bilir Təbiətdə olan yaşıl floresan protein (GFP) yüzdə 58 kimi görünür. Süni intellekt bu zülalı yaratarkən 96 fərqli mutasiya müəyyən edib və alimlərin fikrincə, bu mutasiyaların təbiətdə təsadüfi şəkildə yığılması yarım milyard il çəkəcək.
Bu inkişaf xərçəng müalicəsindən karbon tutma texnologiyalarına qədər geniş sahələrdə potensial istifadələr təklif edir. Ancaq bəzi elm adamları süni intellektin hazırladığı zülalların əsl bioloji mühitdə necə işləyəcəyini dəqiq proqnozlaşdırmağın çətin olduğunu bildirirlər. Zülalın dizaynı istehsal olunsa da, esmGFP hazırda yalnız kompüter kodu olaraq mövcuddur. Bu zülalların canlı orqanizmlər daxilindəki qarşılıqlı təsirlərinin mürəkkəbliyini nəzərə alan bu araşdırma, süni intellektin biotexnologiyanı dəyişdirmə gücünə malik olduğunu bir daha göstərdi. Gələcəkdə süni intellektlə dəstəklənən zülal mühəndisliyi sayəsində yeni dərmanlar, ekoloji cəhətdən təmiz biotexnologiyalar və tamamilə sintetik bioloji sistemlər hazırlamaq mümkün ola bilər.
Mənbə: donanimhaber.com
Tərcümə etdi: Nazrin Humbat