60 illik araşdırmadan sonra iki genetik,bəzi ev pişiklərinin narıncı rənginin arxasındakı geni müəyyən ediblər.
İki müstəqil tədqiqatçılar qrupu bu heyvanlardakı narıncı xəzin pişiyin genomunun zülal kodlaşdırmayan hissəsindəki DNT parçasının əskik olması nəticəsində yarandığını müəyyən ediblər. Stenford Universitetinin genetiki Greg Barş, Science jurnalına deyib: “Bu, genetik sirr və tapmaca olub.
Barş və həmkarları narıncı xəzli pişiklərin dəri hüceyrələrində digərləri ilə müqayisədə Arhgap36 adlı gendən 13 dəfə çox RNT-yə malik olduğunu aşkar ediblər. Komanda bunun genin özü ilə deyil, genin fəaliyyətini tənzimləyən DNT bölməsindəki çatışmazlıqdan qaynaqlandığını görəndə daha da təəccübləndi.
Elmi araşdırmaları dərc edən “Science Alert”in məlumatına görə, mutasiyaya uğramış gen pişiyin X xromosomunda yerləşir və bu, narıncı rəngin cinslər arasında niyə dəyişdiyini izah edir. Narıncı pişiklərin əksəriyyəti erkək olsa da, dişilər adətən qara və qəhvəyi xəz ilə narıncı rəngə malikdirlər. Qadınlarda bu rəng qarışıqlığına "calico" deyilir. Tamamilə narıncı olan pişiklərə ümumiyyətlə "sarman" deyilir.
Heyvanlar aləmində XX xromosomlu nəsillər dişi olur, kişilər isə XY xromosomlarını daşıyır.
Buna görə də, erkək pişiklərdə bu mutasiyanın yalnız bir nüsxəsi tək X xromosomunda qalır, qadınlarda isə X-lərin hər birində bir olmaqla iki nüsxə qalır.
Məməlilər xromosom məhsullarının həddindən artıq ekspressiyasının qarşısını almaq üçün hər bir hüceyrəsindəki iki X xromosomundan birini təsadüfi olaraq təsirsiz hala gətirirlər. Bu proses, mutasiyaya uğramış geni olan X xromosomunun təsirsiz hala gəldiyi bir vəziyyətdə hər iki xromosomda narıncı xəz xüsusiyyətinə malik dişi pişikləri tərk edir. Beləliklə, bu dişi pişiklərdə narıncı ehtiva edən bir rəng qarışığı ortaya çıxır.
Nadir hallarda, hər iki X xromosomu mutasiya daşıdıqda, dişilər də erkəklər kimi tüklü narıncı "atəş topuna" çevrilə bilər.
Narıncı pişiklər gülməli bir şöhrətə sahibdirlər, çünki insanlar onları daha çox "səfeh" hesab edirlər. Bununla belə, onların zəka səviyyəsini və ya xarakterini tük rəngləri ilə əlaqələndirən heç bir elmi məlumat yoxdur.
Ancaq şöhrətlərinə görə narıncı rənglərinin arxasındakı sirr maraq mövzusu olaraq qalmağa davam etdi.
Mənbə: euronews
Tərcümə etdi: Səma İsmayılova
