James Bond həmişə ən son texnologiyanı tez mənimsəyib, lakin 1970 və 80-ci illərdəki dedektiv serialların əksəriyyəti bu gün bir qədər komik görünür. Polis fırıldaqçını yaxalaya bilmir, çünki telefon köşkü tapa bilmirlər, qəhrəman isə telefon zəngi edə bilmədiyi üçün saatlarla mübarizə aparmalı olur. Bu, indiki tamaşaçıların stullarından qalxıb televizora qışqırmaq istəyinə səbəb olur:
"Niyə mobil telefonundan istifadə etmirsən,
axı?"
Mobil telefonlar tez bir zamanda elektrik enerjisi və ya mərkəzi istilik sistemi kimi qəbul edildi. Cib telefonları mövcud olana qədər həyatın necə olduğunu həqiqətən xatırlamırıq.
Bunun belə olacağını heç kim gözləmirdi. Cib telefonları təqdim edilərkən, onlara ustalar, fotoqraflar və təmirçilər kimi müəyyən mobil işçi qüvvələrə uyğun ola biləcək telefon xidmətinin eksklüziv forması kimi baxılırdı.
Ancaq hər kəs cib telefonlarının insandan insana ünsiyyət üçün əhəmiyyətini lazımınca qiymətləndirmirdi. 1870-ci illərdə telefon istifadəyə verildiyi zaman o həm də iş adamları, həkimlər, sənətkarlar üçün dəbdəbə hesab olunurdu. Bu, şübhəsiz, faydalılığına malik bir cihaz idi, əlbəttə ki, teleqrafla rəqabət apara bilməzdi. Ancaq çox keçmədən insanlar, xüsusən də ailə və dostlar arasında telefonunu istifadə etdilər.
Telefon məsafəni aradan qaldırdı, mobil telefon isə qatar, avtomobil və təyyarə ilə eyni şəkildə insanları kosmos hüdudlarından azad etdi. Hər şeydən əvvəl, mobil telefonlar əvvəllər gücləri az olanlar üçün azadlıq təmin edirdi. Rəhbər artıq hamını izləyə bilməz. Gənclər valideynlərinin xəbəri olmadan dostlarına zəng edə bilərlər.
Mobil telefon indi bizim "populyar mədəniyyətimizin" bir hissəsidir. Hər gün istifadə edilənlər ətrafında yeni adətlər, rituallar və vərdişlər inkişaf edir. Sənayedən əvvəlki cəmiyyətdə insanlar əkin və məhsul yığımı haqqında mahnılar oxuyurdular. Rok musiqisində 50-ci illərdən və sonradan avtomobillər, motosikletlər təkrarlanan mövzular olmuşdur. İndiki vaxtda İT-nın post-sənaye dünyasında mobil telefonlar haqqında mahnılara qulaq asmağımız təbiidir.
Mobil telefon bizim münasibətimizi və gözləntilərimizi dəyişdi. Əgər insanlar görüşə gecikirsə, onların mobil telefonlarına zəng edərək başqalarını xəbərdar etmələri gözlənilir. Artıq nə vaxt və harada görüşmək barədə razılaşmaq lazım deyil. İnsanlar sadəcə mobil telefonlarında bir-birinə zəng edib hazırda harada olduqlarını deyə bilərlər.
Yəqin ki, ən maraqlı hadisə mobil telefonun bizi məkan məhdudiyyətlərindən azad etməsidir. Sabit telefondan zəng yönləndirilməsi vasitəsilə telefon zəngi demək olar ki, hər yerə gedə bilər. Ən yaxın dostunuzla on dəqiqə söhbət etdikdən sonra onun Dubayda olduğunu anlayırsınız. Bu, öz növbəsində, "O, iki həftədir Parisdədir və onunla əlaqə saxlamaq mümkün deyil" kimi bəhanələrin artıq qəbuledilməz olması deməkdir. Nə demək istəyirsən, ona çatmaq olmur? Onun telefonu yandırılmayıb?
İnsanlar sanki əllərində cib telefonu olmaq üçün doğulublar. Təbii ki, savannada mövcudluğumuzun əvvəlində cib telefonlarının mövcud olmaması təəssüf doğuran bir haldır. Əgər onlar olsaydılar, insan, şübhəsiz ki, evə mağaraya zəng edib deyəcəkdi: “Odunu yandır, balam, çünki tezliklə yarım şirlə evə gələcəm”.
Son təhlildə mobil telefonun radio dalğaları və elektronika məsələsi deyil, daha çox insan ünsiyyətidir. Biz bir-birimizlə danışmalıyıq və bu ehtiyac iki ayaq üstə durduğumuz gündən hər şeydən üstündür. Ünsiyyət yaşamağımız üçün çox vacibdir. Bir-birimizlə danışmadan pələnglər, canavarlar və ya öz tənhalığımız tərəfindən tez bir zamanda "yeyilərdik".
Mənbə: ericsson.com
Tərcümə etdi: Ləman Xəqani
